Page 15 -
P. 15
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
เนื่องจากที่พาน มีปลานิลเป็นสินค้าหลักเพียงชนิดเดียว แต่การเลี้ยงปลาที่นครนายกมีความหลากหลาย วางแผนการ
ผลิตและการตลาดได้ยากกว่า ควรแยกกลุ่มทําการตลาดตามชนิดของสัตว์นํ้าที่เลี้ยงซึ่งแตกต่างกันไปในแต่ละพื้นที่
หากรวมกลุ่มกันขายได้จะช่วยให้เกษตรกรมีอํานาจการต่อรองราคาได้ดีกว่าที่จะแยกกันขาย
สหกรณ์ฯ ควรประสานงานกับหน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้อง เช่น สหกรณ์จังหวัด ประมงจังหวัด ทั้งนี้ควรมี
รายงานการประชุมเป็นเอกสารประกอบการดําเนินงานที่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องสมารถติดตามได้ ลงบัญชีให้เป็นปัจจุบัน
และจัดทํารายงานประจําปีจัดทํางบดุลและงบกําไรขาดทุนภายในเวลาที่กําหนด เชิญผู้แทนจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
เข้าร่วมประชุม ให้คําปรึกษาแนะนํา เพื่อขอความสนับสนุนในการพัฒนาการดําเนินงาน ตลอดจนทุนสนับสนุน ซึ่ง
ปัจจุบันรัฐจัดหาให้หลายรูปแบบ
พบว่าปัจจัยที่มีผลต่อความสําเร็จของการจัดองค์กรชุมชน มีสี่ปัจจัยหลักซึ่งเป็นปัจจัยภายในองค์กร สอง
ปัจจัยแรกเป็นปัจจัยด้านบุคคล ได้แก่ สมาชิก และ ผู้นําสหกรณ์ ปัจจัยที่สาม ได้แก่ ที่ตั้งของที่ทําการสหกรณ์ และทุน
ในการดําเนินงานของสหกรณ์ ปัจจัยที่สี่คือการดําเนินงานของสหกรณ์ ทั้งนี้ความร่วมมือให้การสนับสนุนและโอกาส
จากภายนอกสหกรณ์ ก็มีส่วนที่สามารถเกื้อหนุนให้สามารถจัดตั้งสหกรณ์และดําเนินงานอย่างได้ผล การจัดตั้งสหกรณ์
ผู้เลี้ยงปลานิลควรมีแนวทางพัฒนาปัจจัยทั้งสี่ที่กล่าวมาเพื่อพัฒนาสมรรถนะของเกษตรกรผู้เลี้ยงปลานิล ดังต่อไปนี้
แนวทางการพัฒนาสมาชิกของสหกรณ์
ในการจัดองค์กรของสหกรณ์ผู้เลี้ยงปลานิล ลักษณะสําคัญที่สมาชิกควรจะต้องมี มีห้าประการ คือ 1) เข้ามา
เป็นสมาชิกสหกรณ์โดยมีวัตถุประสงค์หลักในการรวมกันเพื่อสร้างความเข้มแข็งให้แก่เกษตรกรผู้เลี้ยงปลานิลด้วยกัน
2) มีความตระหนักในความเป็นเจ้าของสหกรณ์ร่วมกัน 3) ร่วมคิดร่วมทํา มีส่วนร่วมในการดําเนินงานของสหกรณ์ 4)
มีบรรทัดฐานใกล้เคียงกัน 5) มีผลผลิตที่รวมกันแล้วมีปริมาณมากพอสําหรับการทําธุรกิจของสหกรณ์ และผลผลิตนี้เป็น
รายได้สําคัญของสมาชิก
การศึกษาครั้งนี้พบว่าเหตุผลที่เกษตรกรผู้เลี้ยงปลานิลเข้ามาเป็นสมาชิกสหกรณ์ ที่สําคัญ ได้แก่ 1) การเข้า
มาเพื่อให้สามารถซื้อปัจจัยการผลิตที่มีคุณภาพได้ในราคาที่ตํ่าลง โดยอาศัยบริการปัจจัยการผลิตที่สหกรณ์จัดให้ ดังที่
สหกรณ์ประมงพาน จํากัด ได้ให้บริการด้านนี้ 2) การเข้ามาเพื่อขายผลผลิตผ่านสหกรณ์ มีตลาดรองรับ และขายได้
ราคาที่ดีขึ้น สหกรณ์ผู้เลี้ยงปลานิลทั้งสองแห่งที่ศึกษา มีการให้บริการด้านนี้ 3) การเข้ามาเพื่อร่วมมือกันสร้างความ
เข้มแข็งให้แก่เกษตรกรด้วยกัน สมาชิกส่วนใหญ่เป็นเกษตรกรรายเล็ก การรวมกลุ่มช่วยเพิ่มสมรรถนะให้แก่เกษตรกร
ได้ดีกว่าการดําเนินการเพียงลําพัง สหกรณ์ที่สมาชิกให้ความสําคัญแก่การร่วมกันสร้างความเข้มแข็ง มักจะเป็นสหกรณ์
ที่สามารถดําเนินการได้ดี เนื่องจากสมาชิกจะมีความตระหนักในความเป็นเจ้าของสหกรณ์ร่วมกัน อันนําไปสู่การให้
ความร่วมมือร่วมแรงร่วมใจกันทํางานให้แก่สหกรณ์ ร่วมคิดร่วมทํา ยินดีเข้ามามีส่วนร่วมงานกับสหกรณ์
เพื่อให้สมาชิกมีลักษณะสําคัญที่กล่าวมา ควรมีการให้ความรู้ความเข้าใจหลักการสหกรณ์ที่สมาชิกต้องมี
ความรู้สึกเป็นเจ้าของสหกรณ์ ร่วมคิดและร่วมทํา แก่ผู้ที่เข้าเป็นสมาชิกสหกรณ์ ทั้งสมาชิกที่เข้ามาเมื่อเริ่มก่อตั้งและ
สมาชิกที่รับเข้ามาภายหลัง ทั้งนี้สหกรณ์ควรขอความร่วมมือจากสหกรณ์จังหวัด กรมส่งเสริมสหกรณ์ ในการให้ความรู้
นี้แก่สมาชิก ซึ่งทําได้ในรูปการให้การฝึกอบรม ดังตัวอย่างสหกรณ์ประมงพาน จํากัด ที่กําหนดให้สมาชิกที่สมัครเข้ามา
xv
