Page 14 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

16-5

16.2 นโยบายน้ําไทยภายหลังการสถาปนากระทรวงเกษตรพนิชการ (พ.ศ. 2435-2475)

ในชวงเวลาตั้งแตวันที่ 1 เมษายน 2435 ถึงวันที่ 22 ตุลาคม 2453 ยังคงอยูในรัชสมัยรัชกาลที่ 5
มีนโยบายน้ําสรุปไดดังนี้
วันที่ 1 เมษายน 2435 ไดมีการปรับปรุง “กรมนา” ขึ้นเปนกระทรวงเกษตราธิการ โดยมีหนาที่
เกี่ยวกับน้ํา ดังนี้

“มีนาที่จะตองวิดน้ําเขานา (เมื่อเวลาน้ํานอย) ขุดบึง,บาง,คลอง และไขนา (เมื่อน้ํามาก
เกินความตองการของการทํานา)”
ไดมีการจัดตั้งกระทรวงเกษตราธิการเมื่อพ.ศ. 2442 และมีการจัดตั้ง “กรมคลอง”

เมื่อวันที่ 13 มิถุนายน 2445
ไดมีการตราพระราชบัญญัติรักษาคลอง ร.ศ.121 เมื่อวันที่ 14 ตุลาคม 2445
วันที่ 13 กรกฎาคม 2452 ไดมีพระบรมราชโองการใหกรมสุขาภิบาลนําน้ํามาไวในพระนคร
โดยตั้งโรงสูบน้ําที่สําแลจังหวัดปทุมธานี แลวขุดคลองประปายาวประมาณ 25 กิโลเมตร สงน้ํามายังโรง

กรองน้ําสามเสน
นโยบายน้ําในรัชสมัยรัชกาลที่ 5 เปนการพัฒนาแหลงน้ําเพื่อการเกษตร โดยเริ่มตนการ
ชลประทานของประเทศไทย และการอุปโภค-บริโภค รวมทั้งการคมนาคม

เดือนพฤศจิกายน พ.ศ.2453 ถึงเดือนพฤศจิกายน พ.ศ.2468 อยูในรัชสมัยรัชกาลที่ 6

มีนโยบายน้ําสรุปไดดังนี้
วันที่ 17 กรกฎาคม 2457 มีการประกาศใชพระราชบัญญัติลักษณะปกครองทองที่
พ.ศ. 2457 บทบัญญัติมาตรา 117 กําหนดให รัฐปกปกรักษา หวย คลอง และลําน้ําตางๆ

มีการเปดกิจการการประปากรุงเทพฯ ในป 2457 ไดมีการกอสรางโครงการเชียงราก-
คลองดาน เพื่อทดน้ําในแมน้ําปาสักใหมีระดับสูงขึ้น มีการกอสรางโครงการโพธิ์พระยา รวมทั้งการเปดเขื่อน
พระรามหก จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ในป 2467
มีการเปลี่ยนแปลงชื่อ “กรม คลอง” เปน “กรมทดน้ํา” ในป พ.ศ. 2457

นโยบายน้ําในรัชสมัยนี้เปนทั้งการพัฒนาเพื่อการเกษตรและการอุปโภคบริโภค

ในชวงเวลา เดือนพฤศจิกายน 2468 จนถึงเดือนมีนาคม 2477 อยูในรัชสมัยรัชกาลที่ 7
มีนโยบายน้ํากอนการเปลี่ยนแปลงการปกครองในเดือนมิถุนายน 2475 ดังนี้
มีการเปลี่ยนนาม”กรมทดน้ํา” เปน “กรมชลประทาน” เมื่อวันที่ 21 มีนาคม 2470 ซึ่ง

กรมชลประทานไดขยายการกอสรางโครงการชลประทานออกไปหลายภาค เชน โครงการชลประทานแมแฝก
จังหวัดเชียงใหม โครงการมะขามเฒา จังหวัดชัยนาท เปนตน
นโยบายน้ําไทยในชวงหลังการจัดตั้งกระทรวงเกษตรพนิชการ (พ.ศ. 2435-2475) เปน

การพัฒนาทั้งเพื่อการเกษตรโดยเฉพาะการชลประทาน การอุปโภคบริโภคและการคมนาคม ดังรายละเอียด
ในตารางที่ 16-3