Page 243 -
P. 243
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
รายงานฉบับสมบูรณ์ กันยายน
โครงการเตรียมรับมือและป้องกันผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
๒๕๕๗
ที่อาจมีต่อระบบนิเวศและสิ่งแวดล้อม โดยจัดท ามาตรฐานคุณภาพสิ่งแวดล้อมธรรมชาติประเภทภูเขา
กำรจัดกำรกับควำมเสี่ยงภัยพิบัติและกำรเปลี่ยนแปลงสภำพภูมิอำกำศ
บ้ำนคลองประสงค์มีสภำพพื้นที่เป็นที่รำบลุ่มชำยฝั่งขนำนไปกับชำยฝั่งอันดำมัน ไม่มีพื้นที่สูง
ที่ตั้งของชุมชนจึงถูกล้อมรอบด้วยทะเลและป่ำชำยเลน บ้ำนคลองประสงค์จัดว่ำเป็นพื้นที่ลำดต่ ำที่สุดในพื้นที่เกำะ
คลองประสงค์ จึงส่งผลให้มีควำมเสี่ยงสูงต่อกำรเปลี่ยนแปลงสภำพภูมิอำกำศ โดยเฉพำะอย่ำงยิ่งที่เกี่ยวข้องกับ
ลมพำยุและน้ ำ ดังนี้
1) สึนำมิ ในปี พ.ศ. 2547 แม้จะไม่มีผู้ใดในชุมชนเสียชีวิต แต่ก็เกิดควำมเสียหำยเป็น
จ ำนวนมำก เครื่องมือประกอบอำชีพประมง เช่น เรือและเครื่องมือประมงเสียหำยทั้งหมด
โป๊ะน้ ำตื้นเสียหำยทั้งหมดน้ ำเค็มเข้ำท่วมพื้นที่นำหลำยแห่ง ใช้เพำะปลูกไม่ได้ จนท ำให้
เกิดกำรอพยพขึ้นมำอยู่ในเมือง ท ำให้เป็นหมู่บ้ำนที่มีประชำกรน้อยที่สุดในต ำบล
2) มรสุมและพำยุ สร้ำงควำมเสียหำยเป็นประจ ำทุกปี เช่น หลังคำบ้ำนเสียหำย ไม่สำมำรถ
ออกเรือท ำกำรประมงได้เป็นระยะเวลำยำวนำน นอกจำกนั้น กำรเกิดพำยุในช่วงน้ ำใหญ่
ท ำให้เกิดคลื่นลมซัดแรง น้ ำทะเลหนุนเข้ำมำในบ้ำนเรือนและพื้นที่กำรเกษตรสร้ำง
ควำมเสียหำยทั้งในครัวเรือนและพืชผลทำงกำรเกษตร
3) กำรกัดเซำะชำยฝั่ง เดิมนั้นบ้ำนของคนในชุมชนคลองประสงค์ตั้งอยู่ห่ำงออกไปในทะเล
จำกที่ตั้งบ้ำนเรือนในปัจจุบันประมำณ 100 เมตร และเป็นสวนมะพร้ำวของชุมชน ตั้งแต่
ปี พ.ศ. 2530 ทะเลได้กัดเซำะชำยฝั่งเข้ำมำจนถึงที่ตั้งบ้ำนเรือน ชำวบ้ำนต้องทิ้งบ้ำนเรือน
เดิมแล้วสร้ำงใหม่ให้ใกล้ฝั่งมำกขึ้น โดยย้ำยร่นเข้ำมำทุกปีจนขยับต่อไปอีกไม่ได้แล้ว
ทำงองค์กำรบริหำรส่วนต ำบลคลองประสงค์จึงได้สร้ำงเขื่อนคอนกรีตกั้นไว้ แต่เมื่อเวลำ
ผ่ำนไปเขื่อนเกิดกำรทรุดตัวลงจนไม่สำมำรถใช้กำรได้ ต่อมำในปี 2551 ได้เพิ่มควำมสูง
ของสันเขื่อนขึ้นกว่ำเดิมอีก 1 เมตร แต่บ้ำนเรือนที่อยู่ติดเขื่อนก็ประสบปัญหำบ้ำน
ทรุดตัวลง เนื่องจำกน้ ำเซำะฐำนเขื่อนทรุดและบ้ำนก็ทรุดตำม ในช่วงฤดูมรสมพำยุรุนแรง
ท ำให้เกิดคลื่นลมหอบน้ ำทะเลมำปะทะเขื่อนอย่ำงรุนแรง บำงครั้งถ้ำลมแรงมำกๆและ
น้ ำทะเลหนุนสูง คลื่นก็จะสูงกว่ำสันเขื่อน สำมำรถข้ำมมำท่วมพื้นที่ตั้งบ้ำนเรือนของคนใน
ชุมชนหลังเขื่อน
เป้ำหมำยของกำรตั้งรับปรับตัวต่อกำรเปลี่ยนแปลงสภำพภูมิอำกำศของชุมชนบ้ำนคลอง
ประสงค์คือกำรพัฒนำให้ชุมชนมีควำมพร้อมและพึ่งพำตนเองได้เพื่อลดควำมเสี่ยงที่เกี่ยวข้องจำกผลกระทบจำกกำร
เปลี่ยนแปลงสภำพภูมิอำกำศ โดยกำรร่วมมือกับองค์กรชุมชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หน่วยงำนภำครัฐและ
ภำคเอกชนที่เกี่ยวข้องในพื้นที่ ซึ่งให้ควำมส ำคัญกับภัยสึนำมิ คลื่นลม พำยุมรสุม และกำรกัดเซำะชำยฝั่งที่มี
ผลกระทบรุนแรงต่อกำรด ำเนินวิถีชีวิตของชุมชน ทั้งนี้มูลนิธิรักษ์ไทยได้มีส่วนส ำคัญในกำรช่วยเหลือชุมชนใน
กำรพัฒนำแผนชุมชนจัดกำรผลกระทบจำกกำรเปลี่ยนแปลงสภำพภูมิอำกำศและกำรตั้งรับปรับตัวของชุมชน
โดยกระบวนกำรให้ข้อมูล ควำมรู้ข่ำวสำรที่เกี่ยวข้อง และด ำเนินกำรให้เกิดกำรมีส่วนร่วมทุกภำคส่วน
7-70
