Page 47 -
P. 47
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
2.4 ง�นวิจัยที่เกี่ยวข้อง
สำาหรับการประเมินผลประโยชน์ทางเศรษฐศาสตร์ของงานวิจัย
ที่มีผลต่อสังคมนั้นกัมปนาท วิจิตรศรีกมล (2553) ระบุว่าสามารถพิจารณา
ผลประโยชน์ดังกล่าวได้จากมูลค่าของ “ส่วนเกินทางเศรษฐกิจ” ประกอบ
ด้วยส่วนเกินทั้งของผู้บริโภคและผู้ผลิต โดยส่วนเกินทางเศรษฐกิจนี้จะคำานวณ
ในรูปของผลประโยชน์สุทธิซึ่งควรมีค่าเป็นบวกหรือมีผลดีต่อสังคมโดยรวม
เสมอ ผลประโยชน์ที่ได้รับจากงานวิจัยมีส่วนทำาให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของ
เส้นอุปสงค์และเส้นอุปทานของระบบเศรษฐกิจ การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น
นี้ถือว่าเป็นปัจจัยสำาคัญในการขับเคลื่อนให้สังคมได้รับส่วนเกินทาง
เศรษฐกิจที่เพิ่มขึ้นถึงแม้ว่าบางส่วนของสังคมอาจจะมีการสูญเสียผล
ประโยชน์ไปบ้าง แต่โดยรวมแล้วสังคมได้รับประโยชน์เพิ่มขึ้น นอกจากนี้
การประเมินผลประโยชน์ทางเศรษฐศาสตร์จากงานวิจัยนั้น อาจเกี่ยวข้อง
กับการประเมินมูลค่าที่ราคาไม่ปรากฏในตลาด ส่วนใหญ่เป็นงานวิจัยที่มีผลก
ระทบต่อด้านสังคม วัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม การประเมินมูลค่าจึงต้อง
อาศัยวิธีการประเมินทางอ้อมเพื่อประมาณมูลค่านั้นๆ ให้สามารถเปรียบเทียบ
เป็นมูลค่าทางการเงินได้ อย่างไรก็ตาม ไม่ว่างานวิจัยนั้นจะนำาไปสู่การได้
มาซึ่งผลประโยชน์ที่สามารถคำานวณเป็นมูลค่าทางการเงินได้โดยทางตรง
หรือทางอ้อม การประเมินมูลค่าผลประโยชน์ทางเศรษฐศาสตร์โดยสรุปก็
คือการประเมินมูลค่าผลประโยชน์สุทธิที่สังคมโดยรวมได้รับหลังจากหัก
มูลค่าการลงทุนในงานวิจัยและมูลค่าที่สังคมอาจต้องสูญเสียประโยชน์ไป
บางส่วนแล้ว
ทั้งนี้ มีงานวิจัยจำานวนไม่มากในประเทศไทยที่ได้ประเมินผลประโยชน์
ทางเศรษฐศาสตร์ของงานวิจัยด้านเกษตร เช่น สมพร อิศวิลานนท์และ
คณะ (2548) ได้ศึกษาผลสำาเร็จของงานวิจัยเกษตรที่สูงโครงการหลวงใน
การพัฒนาเทคโนโลยีซึ่งพบว่า ผลลัพธ์หลักของงานวิจัยจะช่วยแก้ปัญหา
29
