Page 204 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

186 การถ่ายโอนพลังงานและการหมุนเวียนของอากาศ

(3) แถบความดันอากาศต ่าใกล้ขั้วโลก (Polar low pressure or Polar front)

เนื่องจากอากาศใกล้ผิวพื้นจากเส้นรุ้งม้า บางส่วนจะไหลไปยังขั้วโลก และถูกท าให้เบนไปทางทิศ

ตะวันออก (ด้วยแรงโคริออลิส) ท าให้เกิดลมแน่ทิศ (Prevailling westeries wind) มาจากทิศ
ตะวันตก ในทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือจาก 30 องศาเหนือถึง 60 องศาเหนือ (ประมาณจากจีนไป

ไซบีเรีย) และลมแน่ทิศมาจากทิศตะวันตกไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ จากละติจูด 30 องศาใต้ถึง

ละติจูด 60 องศาใต้ เป็นลมตะวันตกและเป็นลมที่มีก าลังแรงไม่แน่นอน ขึ้นไปปะทะกับอากาศที่
เคลื่อนลงมาจากขั้วโลก การปะทะกันของสองมวลอากาศที่มีอุณหภูมิแตกต่างกันจะไม่เกิดการ
ผสมกันในทันที แต่จะแบ่งแยกกันด้วยแนวเขตปะทะที่เรียกว่า แนวปะทะขั้วโลก (Polar front)

บริเวณที่อากาศรวมตัวกัน และยกตัวสูงขึ้นจะเกิดพายุในเขตอบอุ่น อากาศบางส่วนที่ลอยขึ้นไปจะ

ไหลกลับไปยังเส้นรุ้งม้า เส้นละติจูดที่ 30 องศาเหนือและ 30 องศาใต้ เซลล์ (cell) ในละติจูดกลางนี้

เรียกว่า เฟอร์เรลเซลล์ (Ferrel Cell) ดังภาพที่ (7.18) ตามชื่อนักอุตุนิยมวิทยาชาวอเมริกันผู้เสนอ
แนวคิดนี้

60 N Ferrel cell
0

0
30 N

0
0 N

ภาพที่ 7.18 การหมุนเวียนของอากาศในวงจรเฟอร์เรล (Ferrel Cell)

(4) แถบลมตะวันออกจากขั้วโลก (Polar easteries) เมื่อพิจารณาจาก

แนวปะทะอากาศขั้วโลกไปทางขั้วโลก อากาศเย็นจากขั้วโลกที่ไหลมาจากบริเวณความดันอากาศสูง

ที่ขั้วโลก (polar high) จะถูกเบนทิศทางโดยแรงโคลริออลิสให้ไปในทิศตะวันออกเฉียงเหนือ (ซีก

โลกเหนือ) และตะวันออกเฉียงใต้ในซีกโลกใต้จึงเกิดแถบลมที่พัดมาจากทิศตะวันออกไปทางทิศ
ตะวันตก เรียกว่า แถบลมตะวันออกจากขั้วโลก (Polar easteries) ในฤดูหนาว อากาศเย็นจากขั้วโลก

เคลื่อนที่มาถึงเขตละติจูดกลางและเขตกึ่งเขตร้อน อากาศทั้งสองบริเวณจะปะทะกัน จึงท าให้
อากาศบางส่วนลอยสูงขึ้นและไหลกลับไปยังขั้วโลกตามแนวทิศของลมตะวันตกไปตะวันออก

(westerly) ซึ่งเกิดตอนบนของชั้นบรรยากาศ (ตอนล่างเป็น easteries) จนถึงขั้วโลกจะค่อยๆ จมลง
อย่างช้าๆ และวนกลับไปที่แนวปะทะอากาศขั้วโลก (Polar Front) ซึ่งครบวงจรโพลาร์เซลล์ (Polar
Cell) ก าลังไม่แรง (ภาพที่ 7.19)