Page 95 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

86 บทที่ 4

.
. . [A*] ~ k 1 [A] [M] (4.8)
k 1 - [M]+ k 2

แทนคาสมการ (4.8) ในสมการ (4.6) จะได

d [P] k k [A] [M]
= 1 2 (4.9)
dt k 1 - [M] + k 2

กฎอัตราในรูปทั่วไปของปฏิกิริยามูลฐานของแกสแบบโมเลกุลเดี่ยวดังสมการ (4.9) อาจ
แบงออกเปน 2 กรณี ตามสภาวะแทจริงของระบบ คือ

กรณีที่ 1 กรณีความดันสูง หรือ k [M] >> k จะได
-1
2

d [P] k k [A]
= 1 2 (4.10)
dt k 1 -

สมการ (4.10) แสดงวาปฏิกิริยามูลฐานของแกสแบบโมเลกุลเดี่ยวเปนปฏิกิริยาอันดับหนึ่งในกรณี

ความดันสูง และมีคาคงที่อัตรา = k k / k และอาจกลาวไดวาขั้นตอนมูลฐานแบบโมเลกุลเดี่ยว
1 2 -1
(หรือขั้นตอนที่สองของกลไกลินดแมน-ฮินเชลวูด) ในสมการ (4.5) เปนขั้นกําหนดอัตราเพราะ

คาคงที่อัตรา k มีคานอย
2
กรณีที่ 2 กรณีความดันต่ํา หรือ k [M] << k จะได
-1
2

d [P]
= k [A] [M] (4.11)
1
dt

สมการ (4.11) แสดงวาในกรณีความดันต่ําเปนปฏิกิริยาอันดับสอง และอาจกลาววาขั้นตอนมูลฐาน

แบบโมเลกุลคู (หรือปฏิกิริยาไปขางหนาของขั้นตอนแรกในกลไกลินดแมน-ฮินเชลวูด) ในสมการ
(4.4) เปนขั้นกําหนดอัตรา และ A* ทุกตัวจะเกิดเปนผลิตภัณฑ (P) ในขั้นตอนที่สองของกลไก

อยางไรก็ตาม เมื่อ M คือสารใดๆ ในระบบที่สามารถใหพลังงานกับสาร A และจะถือวา [M] คือ

ความเขมขนของสารทุกตัวที่มีอยู และมีคาคงที่ ดังนั้นอาจถือวาในกรณีความดันต่ําเปนปฏิกิริยา
อันดับหนึ่งเทียม (pseudo first order) แมวากรณีที่มีผลิตภัณฑสองตัว (P และ Q) จะทําให [M]