Page 42 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

การปรับปรุงประสิทธิภาพการผลิตโดยการใช้แบบจ าลองสถานการณ์ด้วยคอมพิวเตอร์และผังงานสายธารแห่ง

คุณค่าในโรงงานผลิตกาแฟแบบคั่วบดกรณีศึกษา
38

โรงงานกรณีศึกษาใช้เมล็ดกาแฟพันธุ์อราบิกาและพันธุ์โรบัสต้าในการผลิตสินค้า เมล็ดกาแฟทั้งสองสาย

พันธุ์จะถูกน ามาคัดขนาดโดยเครื่องคัดขนาด จากนั้นจึงน ามาคัดแยกสิ่งแปลกปลอมต่างๆ เช่น เศษไม้ หิน กรวด
และเศษพลาสติก ฯลฯ ออกด้วยแรงงานคน จากนั้นจึงน ามาผสมตามสูตร และคั่วตามเวลาและอุณหภูมิที่ได้
ก าหนด ส าหรับผลิตภัณฑ์กาแฟคั่วแบบเมล็ด เมื่อท าการคั่วเสร็จแล้วเมล็ดกาแฟจะถูกคัดแยกสิ่งแปลกปลอมโดย
คร่าวอีกครั้งแล้วบรรจุถุงทันที ส่วนผลิตภัณฑ์กาแฟคั่วแบบบด หลังจากการคั่ว เมล็ดกาแฟจะถูกน ามาคัดแยกสิ่ง

แปลกปลอมโดยคร่าวอีกครั้งเช่นกัน จากนั้นจะถูกน าไปบดโดยเครื่องบดก่อนน าไปบรรจุซองหรือถุงส าหรับ
ผลิตภัณฑ์ชนิด Z แต่ส าหรับผลิตภัณฑ์ชนิด T หลังจากบดแล้วจะต้องทิ้งไว้ 1 คืนก่อนน าไปบรรจุกระป๋องต่อไป

วิธีการ
งานวิจัยนี้ประกอบด้วย 5 ขั้นตอนหลัก ได้แก่

1. การเก็บรวบรวมข้อมูลและการหาลักษณะการแจกแจงความน่าจะเป็นของข้อมูล
ในงานวิจัยนี้ได้ท าการเก็บรวบรวมข้อมูลของสายการผลิตกาแฟแบบคั่วบดโรงงานกรณีศึกษา โดยการ
สังเกตและจดบันทึกจากเอกสารรายงานการผลิตต่างๆ ของโรงงานกรณีศึกษาในช่วงระยะเวลา 1 ปี ซึ่ง
ประกอบด้วย แผนการผลิตประจ าสัปดาห์ ปริมาณเมล็ดกาแฟที่ใช้ในการผลิต จ านวนเครื่องจักรและพนักงาน

และเวลาในการผลิตของแต่ละขั้นตอน จากนั้นน าข้อมูลทั้งหมดที่เกี่ยวข้องกับการสร้างแบบจ าลองสถานการณ์
ด้วยคอมพิวเตอร์มาท าการหาลักษณะการแจกแจงความน่าจะเป็น โดยโปรแกรม Input Analyzer ซึ่งเป็นโปรแกรม
เสริมที่มีในโปรแกรมส าเร็จรูป Arena 9.0
เมื่อท าการวิเคราะห์ข้อมูลแผนการผลิต พบว่า อุปสงค์ของผลิตภัณฑ์ชนิด Z มีค่าความแปรปรวนสูง
ในขณะที่อุปสงค์ของผลิตภัณฑ์ชนิด T มีค่าค่อนข้างคงที่ โดยปริมาณอุปสงค์ของผลิตภัณฑ์ชนิด T มีค่าเฉลี่ย
ประมาณ 6 เท่าของผลิตภัณฑ์ชนิด Z

2. การสร้าง VSM ของสายการผลิตปัจจุบันของโรงงานกรณีศึกษา
น าข้อมูลทั้งหมดของสายการผลิตมาท าการสร้าง VSM ที่แสดงข้อมูลรายละเอียดต่างๆ ของสายการผลิต
ที่เป็นอยู่ในปัจจุบันของโรงงานกรณีศึกษา ดังแสดงในภาพที่ 2 โดยที่

1) * เป็นสัญลักษณ์ที่แสดงถึงขั้นตอนที่เป็นจุดคอขวดของสายการผลิต
2) ขั้นตอนการคัดขนาดด้วยเครื่องส าหรับผลิตผลิตภัณฑ์ชนิด T และผลิตภัณฑ์ชนิด Z พนักงานที่
ปฏิบัติงานในขั้นตอนนี้ คือ พนักงานของขั้นตอนการคัดแยกสิ่งแปลกปลอมก่อนการคั่วส าหรับผลิตผลิตภัณฑ์ชนิด

T ดังนั้น การระบุจ านวนพนักงานที่ใช้ในการผลิตที่ขั้นตอนการผลิตนี้จึงแตกต่างจากขั้นตอนอื่น
3) เป็นสัญลักษณ์ที่แสดงถึงต าแหน่งที่มีการจัดเก็บวัสดุคงคลังระหว่างการผลิตในสายการผลิต โดยมี
544
การระบุจ านวนของวัสดุคงคลังที่จัดเก็บก ากับไว้ด้านล่างของสัญลักษณ์
4) รอบเวลาการผลิต ( Cycle Time; CT) หมายถึง เวลาที่ใช้ในการด าเนินงานส าหรับขั้นตอนการผลิต
ขั้นตอนใดขั้นตอนหนึ่งต่อหนึ่งหน่วยปริมาณของผลิตภัณฑ์ เช่น การคั่วผลิตภัณฑ์ชนิด Z จะมีรอบเวลาการผลิต
โดยเฉลี่ยเท่ากับ 18 นาทีต่อรอบผลิต (Batch)

ปรารถนา ปรารถนาดี, จิรชัย พุทธกุลสมศิริ, วรรณวิภา เศรณีวิจัยกิจการ และ ทีปพิพัฒน์ สุระพีพงษ์