Page 96 -

ิ
โครงการพัฒนาหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ
ิ
ื
์
ิ

บทที่ 9
การจัดทาแปลง VERIFICATION TRIAL

ในระดับไร่-นาเกษตรกร

จากข ้อมูลสรุปผลงานวิจัยข ้าวโพดในระดับไร-นาเกษตรกรในปที่ผ่านๆมา แสดงให ้เห็นว่า ผลผลิต
ี
่
่
ต่อหนวยพื้นที่ของข ้าวโพดโดยเฉลี่ยที่ได ้จากแปลงวิจัย อันเปนผลมาจากการใช ้ พันธุ์และปจจัยการ
็
ั
ั
ผลิตที่ที่ได ้รับการเลือกคัดมาแล ้วน้น จะสูงกว่าผลผลิตเฉลี่ยของเกษตรกรในพื้นที่ และยังสูงกว่าค่า
่
ั
ผลผลิตเฉลี่ยต่อหนวยพื้นที่ของข ้าวโพดในระดับประเทศอีกด ้วย อย่างไรก็ตาม การใช ้ ปจจัยการ
็
ั
ั
ั
ผลิตที่เพิ่มขึ้นแต่ละปจจัย จะเปนการเพิ่มค่าใช ้ จายในการผลิตน้นๆ ดังน้น การเลือกใช ้ ปจจัยการ
่
ั
็
ผลิตที่เหมาะสม และให ้ผลตอบแทนทางเศรษฐศาสตร์ที่คุ ้มค่า จะเปนแนวทางที่จะใช ้ ในการสาธิต
็

แนะนาและส่งเสริมให ้เกษตรกรนาไปประยุกต์ใช ้ ในโอกาสต่อไปได ้เปนอย่างดี

ั
การจัดทาแปลง verification trial ในระดับไร่-นาเกษตรกร เปนการนาปจจัยการผลิต (input) และ

็
ั
็
้
วิธีการผลิตที่ส าค ญ อันได ้แก่ พันธุ์ อัตราปลูก อัตราปุย และวิธีการปองกันก าจดวัชพืช เปนต ้น มา
๋
ปลูกเปรีบบเทียบกับวิธีการของเกษตรกร โดยก าหนดให ้มีการทดลองในแต่ละแปลง 3-4 ซ ้า
(replication) ค่าเฉลี่ยของผลการทดลอง จะนาไปวิเคราะห์ทางสถิติและทางเศรษฐศาสตร์ ดัง

แผนผังการทดลอง ดังน ี้

RANDOM SHEET FOR VERIFICATION TRIAL
Entry Input/ Treatment
Rep. I Rep. II Rep. III
No. Variety Plant Density Fertilizer Weed Control
1 Farmer = F Farmer = F Farmer = F Farmer = F 9101 9203 9304
2 Research = R Farmer = F Farmer = F Farmer = F 9102 9205 9305
3 Research = R Research = R Farmer = F Farmer = F 9103 9201 9303
4 Research = R Research = R Research = R Farmer = F 9104 9202 9301
5 Research = R Research = R Research = R Research = R 9105 9204 9302
ค าอธิบายการจัดท า RANDOM SHEET
1. ปัจจัยการผลิต (input) ได้แก่ พันธุ์ (variety) อัตราปลูกต่อหน่วยพื้นที่ (plant density) ชนิดและอัตราปุย (Fertilizer)
๋
้
และการปองกันก าจัดวัชพืช (weeds control)
2. วิธีการผลิต (treatment) : F = Farmer Practices และ R = Promising Research Technology
3. ก าหนดให้หมายเลขล าดับที่ 1 ของต่ละแปลงย่อยทั้ง 3 ซ ้า หมายถึงการทดลองที่ 9 ของฤดูปลูก
4. ก าหนดให้หมายเลขล าดับที่ 2 ของแต่ละแปลงย่อย ได้แก่ "1", "2" และ "3" แสดงถึงแปลงย่อยในซ ้าที่ 1, 2 และ 3

ตามล าดับ
5. ก าหนดให้แปลงย่อยในซ ้าที่ 1 เรียงล าดับตาม entry ในขณะที่ซ ้าที่ 2 และซ ้าที่ 3 มีการสุ่มภายใน block อย่างสมบูรณื
และมีการสุ่มในทุกๆสภาพแวดล้อม (location) ของการทดลอง

95