Page 25 -

6 7

ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
์
ิ
ิ
ื
ิ
่
ชายฝั่ง (coastal areas) หมายถึง พนที่ที่มีการเชื่อมต่อกันระหว่างแผ่นดินและทะเล เป็น ดงน้น จากนิยามและความหมายขางตน สามารถกลาวโดยสรปไดว่า การจัดการทรพยากร
ื้
ุ
้
้
ั
ั
้
ั
แถบแผ่นดินนับจากแนวชายทะเลขึ้นไปบนบกจนถึงบริเวณที่มีลักษณะภูมิประเทศเปลี่ยนแปลงอย่าง ทางทะเลและชายฝั่ง หมายถึง การทำงานร่วมกันของกลุ่มบุคคล หน่วยงาน หรือองค์กร เพออนุรักษ์
ื่
เด่นชัด (“พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554”, 2554) หรือเป็นพนที่นับจากขอบ ป้องกันและแก้ไขปัญหาความเสื่อมโทรมของทรัพยากรที่อยู่บริเวณทะเลและชายฝั่ง นับตั้งแต่แถบ
ื้
ึ้
แผ่นดินแนวชายทะเลขยายออกไปสู่ทะเลเปิด ขอบเขตชายฝั่งมีความกว้างไม่แน่นอนขนอยู่กับอิทธิพล แผ่นดินบริเวณแนวชายทะเลไปจนถึงบริเวณทะเลเปิด กระบวนการจัดการที่มีประสิทธิภาพต้องอาศัย
่
้
ที่ได้รับจากแผ่นดินและทะเล เช่น การเปลี่ยนแปลงของระดับน้ำทะเล น้ำขึ้น-นำลง คลื่น กระแสน้ำ ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับคุณค่า ความสำคัญ และการแบงอาณาเขตทางทะเล และต้องบูรณาการ
่
ิ
่
ชายฝั่ง และการเคลื่อนที่ของตะกอนชายฝั่ง (สุวลักษณ์ สาธุมนัสพันธุ์, 2561) นอกจากนี้ขอบเขตของ องค์ความรู้ศาสตร์ต่าง ๆ เข้าด้วยกัน เพอให้การดำเนนงานในแตละขนตอนเป็นไปอย่างราบรนและ
ื่
ื
้
ั
ชายฝั่งยังขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์หรือความต้องการเป็นการเฉพาะด้าน (Clark, 1992) เช่น การทำการ เกิดประสิทธิผลสูงสุด ซึ่งเนื้อหาเหล่านี้จะกล่าวต่อไปในหัวข้อถัดไป
ประมง การคมนาคม การท่องเที่ยว และแหล่งที่อยู่อาศัย เป็นต้น โดยเขตชายฝั่งเป็นแนวเขตหรือ
แถบเส้นตรงที่ครอบคลุมส่วนที่เป็นแผ่นดินและทะเล และทั้งแผ่นดินและทะเลต่างก็มีปฏิสัมพนธ์ซึ่ง 3. คุณค่าของทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง
ั
ั
กนและกนโดยผานกระบวนการต่าง ๆ ทงกายภาพ เคม และชีวภาพ ดังแสดงในภาพที่ 1.2 ขอบเขต ทรพยากรทางทะเลและชายฝั่งถูกนำมาใช้ประโยชน์และก่อให้เกิดรายได้ต่อมนุษย์มากมาย
่
ี
้
ั
ั
ั
ของชายฝั่งเริ่มตั้งแต่บนบกที่เป็นแนวสันทราย (dune) ชายฝั่งทะเล (shoreline) บริเวณที่ได้รับ มหาศาล โดยเปนแหลงอาหาร แรธาตุ พลงงาน นนทนาการ และคมนาคมขนสง สิ่งเหล่านี้แสดงถึง
่
ั
่
ั
่
็
อิทธิพลจากคลื่น (surf zone) จนกระทงถึงบริเวณที่เป็นทะเลเปิด “คุณค่า” ของทะเลและชายฝั่ง โดยคณคาของทรพยากรสามารถแบ่งออกเป็นคุณค่าในการผลิต
ั่
ุ
่
ั
(goods) เช่น การจับสัตว์น้ำชนิดต่าง ๆ เพื่อมาบริโภคและค้าขาย การนำไม้จากป่าชายเลนมาใช้เป็น
วัสดุก่อสร้าง และการสกัดสารเคมีจากสิ่งมีชีวิตในทะเล เป็นต้น และคุณค่าในการบริการ (services)
เช่น ป่าชายเลนช่วยในการปองกนการกดเซาะชายฝง แหลงหญาทะเลเป็นที่อยู่อาศัยให้กับพะยูนซึ่ง
้
ั
่
ั
่
ั
้
เป็นสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ และแนวปะการังแหล่งท่องเที่ยวพักผ่อนหย่อนใจ เป็นต้น
ิ
ิ
่
ตามแนวคดการประเมนคาทางเศรษฐศาสตร์ของทรัพยากร คุณค่าของทรัพยากรทางทะเล
้
และชายฝั่ง สามารถประเมินได้จากผลประโยชน์ที่ได้จากทะเลและชายฝั่งทั้งทางตรงและทางออม ให้
แสดงออกมาในรูปแบบของตัวเงินได้ โดยการประเมนแบ่งออกเปน 2 ประเภทตามลักษณะการใช้
็
ิ
ประโยชน์ของทรัพยากร ได้แก่ (Barbier, 1994; Freeman, 2003)
1) มูลค่าที่เกิดจากการใช้ประโยชน์ (use value) เป็นมูลค่าที่อยู่ในรูปแบบของการผลิต
สินค้าและบริการ ประกอบด้วย
์
ี
่
่
มลคาทเกดจากการใช้ประโยชนโดยตรง (direct-use value) เป็นมูลค่าที่เกิดการนำไปใช้
ู
ิ
ุ
เป็นสินค้าและบริการโดยตรง ได้แก่ มูลค่าที่เกิดจากใช้เพอการอปโภคบริโภค (consumptive use
ื่
value) เช่น การจับสัตว์น้ำ การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ การขุดเจาะแหล่งน้ำมันปิโตรเลียม และการพัฒนา
ู
แหล่งพลังงานทดแทน เป็นต้น และมลค่าไม่ได้เกิดจากใช้เพื่อการอุปโภคบริโภค (non-consumptive
use value) เช่น การใช้เป็นแหล่งท่องเที่ยว การพักผ่อนหย่อนใจ และการนันทนาการ เป็นต้น
ภาพที่ 1.2 การแบ่งขอบเขตของชายฝั่งทะเล มูลค่าที่เกิดจากการใช้ประโยชน์ทางออม (indirect-use value) เป็นมูลค่าที่เกิดจากการทำ
้
ที่มา: Short (2012) หน้าที่หรือกิจกรรมของระบบทรัพยากร แล้วเกี่ยวข้องกับทรัพยากรอน ๆ ซึ่งมีส่วนช่วยในการรักษา
ื่
สมดุลของระบบนิเวศ เช่น ป่าชายเลนมีมูลค่าในทางอ้อมโดยเป็นแหล่งอาศัยของสัตว์น้ำ เป็นแนวกัน
คลื่นลม ป้องกันการกัดเซาะชายฝั่ง และเป็นแหล่งกรองของเสียในน้ำการไหลลงสู่ทะเล เป็นต้น
ความหมายและขอบเขตของทรััพยากรัทางทะเลและชายฝั่่�ง 7
8/8/2567 10:48:42
���������������������������������� �.�������� ���������.indd 7
���������������������������������� �.�������� ���������.indd 7 8/8/2567 10:48:42