Page 65 -
P. 65
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ภาพที่ 4.3 แสดงลักษณะกลไกการเป็นปรสิตของจุลินทรีย์ปฏิปักษ์จากการทดสอบคุณสมบัติในสภาพ
ห้องปฏิบัติการ
4. กลไกการส่งเสริมการเจริญเติบโตพืช (Plant growth Promotion)
การส่งเสริมการเจริญเติบโตและความแข็งแรงของพืชนับเป็นกลไกที่ส�าคัญกลไกหนึ่งของจุลินทรีย์ปฏิปักษ์
ในการส่งเสริมสุขภาพพืชให้สามารถทนทาน (tolerant) และต้านทานต่อการเข้าท�าลายของเชื้อสาเหตุโรคพืช
โดยใช้พื้นฐานหลักการคือหากพืชสามารถใช้ธาตุอาหารให้เต็มศักยภาพหรือเจริญเติบโตอยู่ในสภาพที่เหมาะสม
และสมบูรณ์จะท�าให้พืชเกิดความแข็งแรง มีจุลินทรีย์หลากหลายชนิดที่เมื่ออยู่ร่วมกับพืชแล้วจะสามารถ
ส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืชได้ดี และจุลินทรีย์เหล่านั้นก็สามารถได้รับประโยชน์จากการอยู่อาศัยกับ
ผิวพืชด้วย ซึ่งเป็นการอาศัยแบบพึ่งพากันในลักษณะที่เรียกว่าการเอื้อประโยชน์ต่อกัน (Mutualism) ชนิด
ของจุลินทรีย์กลุ่มส่งเสริมการใช้ธาตุอาหารของพืชได้แก่ กลุ่มแบคทีเรียตรึงธาตุไนโตรเจนที่เป็นกลุ่มที่ต้อง
อาศัยอยู่ร่วมกับพืชได้แก่ Rhizobium spp. ซึ่งเป็นแบคทีเรียที่สร้างปมให้กับรากพืช มีหลากหลายสายพันธุ์
ขึ้นอยู่กับชนิดพืชอาศัย แต่พบมากในพืชตระกูลถั่ว นอกจากนี้ยังมีแบคทีเรียที่สามารถตรึงไนโตรเจนจากอากาศ
และเป็นประโยชน์ต่อพืชแต่ไม่สร้างปมที่รากพืชและเป็นแบคทีเรียที่อยู่อย่างอิสระ (Non symbiotic nitrogen
fixation) ได้แก่ แบคทีเรีย Rhodospirillum, Clostridium, Azotobacter, Azospirillum และ Beijerinckia
โดย Azotobacter เป็นแบคทีเรียที่มีบทบาทส�าคัญที่สุดในการตรึงไนโตรเจนในดินนาน�้าขัง อย่างไรก็ตาม
การตรึงไนโตรเจนโดยเฉลี่ยของแบคทีเรียเหล่านี้มีปริมาณน้อยกว่าการตรึงไนโตรเจนของแบคทีเรียที่ปมรากถั่ว
นอกจากนี้ยังมีการศึกษาชนิดของเชื้อจุลินทรีย์ที่ช่วยตรึงและสลายธาตุฟอสฟอรัสให้อยู่ในรูปที่เป็นประโยชน์ต่อพืช
ได้แก่รา Mycorrhiza และ แบคทีเรีย Bacillus polymyxa, Bacillus megaterium, Pseudomonas putida
และ Pseudomonas striata เป็นต้น
58 หลักการควบคุมโรคพืช
Principles of Plant Disease Control
