Page 97 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

รุงและแวง ความรูพื้นฐานเกี่ยวกับระบบฉายภาพแผนที่และพิกัดเปนสิ่งจําเปนมากสําหรับการเลือกใช

แผนที่ที่มีการอางอิงทั้งทางราบและทางดิ่งของแตละหนวยงานหรือประเทศ เพราะถาเลือกรูปแบบการ
ฉายภาพ ที่เหมาะสมจะไดเสนโครงแผนที่ที่เหมาะสมจะชวยรักษาความคงรูปอยางใดอยางหนึ่งหรือ

สองอยางจากประเด็นตาง ๆ ดังนี้ คือความคงรูปทางเรขาคณิต คงรูปขนาดพื้นที่ คงระยะทาง และคง

ทิศทาง

การศึกษาถึงลักษณะสัณฐานโลกเปนการบอกถึงรูปรางและขนาดของโลกที่จะใชเปนตัวกําหนดถึงผิว

อางอิงทางตําแหนงทั้งทางราบและทางดิ่งจากรูปทรงสามมิติของโลกที่เลือกนั้น ซึ่งจะสงผลตอฉาย
ภาพเพื่อที่จะสรางเสนโครงแผนที่ ใหเหมาะสมในแตละพื้นที่ที่อยูบนโลก เมื่อไดเสนโครงแผนที่ก็จะ

สามารถกําหนดระบบพิกัดอางอิงของขอมูลตามมาในภายหลัง สวนระบบฉายภาพแผนที่ และพิกัด

นั้นเปนกระบวนการแปลงรูปทรงสามมิติของวัตถุที่อยูบนโลกใหเปนรูปสองมิติ ในระนาบราบบนแผนที่
โดยกระบวนการแปลงพื้นผิวหรือสวนโคงตองอาศัยหลักการทางคณิตศาสตรของแหลงกําเนิดแสงใน

การฉายภาพ โดยผูจัดทําแผนที่ตองมีความรูที่จะเลือกระบบฉายภาพและพิกัดใหเหมาะสมกับ ตําแหนง

พื้นที่โดยจะตองมีความรูในเรื่องดังตอไปนี้

- รูปทรงของโลก เปนการเลือกรูปทรงที่เปนตัวแทนของโลก
- การวัดขนาดของโลก

- ระบบพิกัด จะเลือกระบบพิกัดอางอิงที่สามารถเขากับรูปทรงของพื้นผิวภูมิประเทศ

- ระบบพิกัดเสนรุงและแวง

การฉายภาพแผนที่ หรือเรียกสั้น ๆ วา เสนโครงแผนที่ เปนการฉายรูปทรงสามมิติของโลกบนระนาบ

ดวยพื้นผิวของรูปทรงตาง ๆ เชน ทรงกระบอก ทรงกรวยและแผนแบนราบ ซึ่งประเภทของพื้นผิวที่นิยม
ทําเปนเสนโครงแผนที่ที่นิยมใชมี 3 รูปแบบ

- เสนโครงระนาบราบ

- เสนโครงทรงกระบอก
- เสนโครงทรงกรวย

การอางอิงในแนวราบ จะมี 2 แบบ คือการอางอิงแบบทั่วโลกจะเปนการอางอิงโดยใชจุดศูนยกลางมวล

โลกเปนจุดศูนยกลางของทรงรีของโลกและการอางอิงแบบทองถิ่นนั้นเปนการอางอิงทรงรีที่อาศัยผิว

ทรงรีใหแนบสนิทชิดกับผิวยีออยด การอางอิงในแนวดิ่ง คือ คาความสูงของพื้นที่ เปนคาความสูงตาม
แนวแกน z ของโลก โดยถูกกําหนดโดยคาจีออยดซึ่งพื้นผิวจีออยดนี้ใชหลักการวัดคาจากคาคงที่ของ

ศักยสนามโนมถวงโลก ตัวอยางระบบเสนโครงแผนที่ที่นิยมใชในปจจุบันเชน

-88-