Page 132 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

2.5 ประสิทธิภาพการใช้ธาตุโพแทสเซียมของมันสำปะหลัง
การประเมินประสิทธิภาพการใช้โพแทสเซียมในปุ๋ย สามารถประเมินได้จาก ประสิทธิภาพการสร้างผลผลิต
(agronomic efficiency) หรือประสิทธิภาพผลผลิต (yield efficiency) ประสิทธิภาพการดูดใช้ธาตุอาหารจากปุ๋ย

(apparent recovery efficiency) และประสิทธิภาพการสร้างผลผลิตเชิงสรีระ (agrophysiological efficiency)
(Fageria et al.,1997) พบว่า มันสำปะหลังพันธุ์เกษตรศาสตร์ 50 มีประสิทธิภาพการใช้ไนโตรเจนเพื่อสร้างผลผลิตสูงสุด
125.0 กิโลกรัมผลผลิตต่อกิโลกรัม K 2O เมื่อใช้ปุ๋ยโพแทชในอัตรา 4 kg K 2O ต่อไร่ และประสิทธิภาพการใช้โพแทสเซียมจะ
ลดลงเมื่อใส่ปุ๋ยโพแทชเพิ่มขึ้น (Table 24)
สำหรับมันสำปะหลังพันธุ์ระยอง 11 พบว่า มีประสิทธิภาพการใช้โพแทสเซียมเพื่อสร้างผลผลิตสูงสุด
127.5 กิโลกรัมผลผลิตต่อกิโลกรัม K 2O เมื่อใช้ปุ๋ยโพแทชในอัตรา 4 kg K 2O ต่อไร่ เช่นเดียวกับพันธุ์เกษตรศาสตร์ 50
และประสิทธิภาพการใช้โพแทสเซียมจะลดลงเมื่อใส่ปุ๋ยโพแทชเพิ่มขึ้น (Table 24) ซึ่งจะเห็นได้ว่ามันสำปะหลังพันธุ์
ระยอง 11 มีประสิทธิภาพการใช้โพแทสเซียมสูงกว่าพันธุ์เกษตรศาสตร์ 50 เล็กน้อย
Table 24 Potassium use efficiency (NUE) for cassava in Wang Hai soil series at Nakhon Sawan Province

Applied K Yield N uptake* AUE* APUE* ARE*
(kg K 2O /rai) (kg/rai) (kg/rai) (kg/rai) (kg/rai) (%)
Kasetsart 50
0 3,533 5.1
4 4,033 6.3 125.0 388 32.3
8 4,271 5.2 92.3 3,884 2.4
12 4,512 5.5 81.6 2,040 4.0
16 4,138 5.4 37.8 1,729 2.2
Rayong11
0 3,638 5.1
4 4,148 6.1 127.5 490 26.0
8 4,014 7.1 47.0 189 24.9
12 4,095 5.4 38.1 1,474 2.6

16 3,910 5.8 17.0 394 4.3
Note : * Calculated from dry weight
AUE, agronomic efficiency = (yield K F – yield K 0)/K f applied
APUE, agrophysiological efficiency = (yield K F – yield K 0)/( K uptake K F - K uptake K 0)
ARE, apparent nitrogen recovery = ( K uptake K F - K uptake K 0)/ K f applied x 100
2.6 ผลตอบแทนทางเศรษฐกิจ
การใส่ปุ๋ยเป็นปัจจัยสำคัญต่อการเพิ่มผลผลิตของมันสำปะหลัง โดยพิจารณาว่าจะใช้ปุ๋ยในอัตราใดจึงจะ
คุ้มค่าต่อการลงทุน โดยวิเคราะห์ผลตอบแทนทางเศรษฐกิจ โดยใช้อัตราส่วนระหว่างรายได้ที่เพิ่มขึ้นจากการใช้ปุ๋ยต่อ
รายจ่ายจากการใช้ปุ๋ย หรือค่า Value to Cost Ratio (VCR) หากค่า VCR มากกว่า 2 แสดงว่ามีความคุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์

(Pevaiz et al., 2004) จากการทดลอง พบว่า การใช้ปุ๋ยโพแทชของมันสำปะหลังสายพันธุ์ก้าวหน้าเพื่อผลผลิตและแป้งสูง
ในกลุ่มดินร่วนปนเหนียว กรรมวิธีที่มีการใส่ปุ๋ยโพแทช อัตรา 8-8-12 กิโลกรัม N-P 2O 5-K 2O ต่อไร่ ร่วมกับการใช้มัน
สำปะหลังพันธุ์เกษตรศาสตร์ 50 ให้ผลตอบแทนคุ้มค่าแก่การลงทุนมากที่สุด โดยมีค่า VCR เท่ากับ 2.0 (Table 25)

124