Page 5 -
P. 5
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ส ำหรับกำรลงส ำรวจพื้นที่ (Field investigation) กับผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในธุรกิจผลไม้ และกำร
สัมภำษณ์เชิงลึกหน่วยงำนที่เกี่ยวข้อง เพื่อทรำบถึงสถำนภำพกำรลงทุนของผู้ประกอบกำรข้ำมชำติจีนในธุรกิจ
ผลไม้และห่วงโซ่อุปทำนในภำคตะวันออกในประเด็นเรื่องกำรผลิต ระบบโลจิสติกส์และและช่องทำงกำรจัด
จ ำหน่ำย ซึ่งพบว่ำประเด็นเรื่องกำรยึดครองที่ดิน (Land Grabbing) จำกเกษตรไทย โดยผู้ประกอบกำรชำวจีน
มีกำรกล่ำวถึงบ้ำง แต่ยังไม่มีข้อมูลที่ชัดเจน หำกแต่อำจจะอยู่ในรูปของกำรที่นักธุรกิจชำวจีนได้มำสมรสกับ
ภรรยำชำวไทย และท ำกำรซื้อที่ดินในนำมของคู่สมรส หรือญำติพี่น้องของคู่สมรส มีกำรเริ่มเข้ำมำลงทุนใน
ธุรกิจที่เกี่ยวเนื่องในห่วงโซ่อุปทำน เช่น กำรขนส่ง บรรจุภัณฑ์เพื่อกำรส่งออก เป็นต้น กำรเข้ำมำของ
ผู้ประกอบกำรข้ำมชำติจีน ในมุมมองของเกษตรกรคิดว่ำท ำให้ผลผลิตที่ได้สำมำรถขำยได้ในรำคำที่สูงกว่ำใน
อดีตที่ผ่ำนมำ กำรจัดจ ำหน่ำยท ำได้ง่ำยเนื่องจำกมีปริมำณควำมต้องกำรจำกต่ำงประเทศจ ำนวนมำก อย่ำงไรก็
ตำมเกษตรกรก็มีควำมกังวลต่อแนวโน้มในอนำคตเช่นกัน หำกควำมต้องกำรผลไม้ไทยจำกจีนลดลง ซึ่ง
สอดคล้องกับผลกำรศึกษำโดยแบบสอบถำมในประเด็นดังกล่ำว
กำรส ำรวจด้วยแบบสอบถำม (Questionnaire Survey) โดยกลุ่มตัวอย่ำงมำจำกจังหวัดระยอง 45
ตัวอย่ำง จังหวัดจันทบุรี 137 ตัวอย่ำง และจังหวัดตรำด 68 ตัวอย่ำง ในกำรลงพื้นส ำรวจพบว่ำเกษตรกร
ผู้ปลูกล ำไยมีกำรกระจุกตัวอยู่ในพื้นที่อ ำเภอโป่งน้ ำร้อนและสอยดำว จังหวัดจันทบุรี เป็นส่วนใหญ่ ท ำให้
ตัวอย่ำงจำกจังหวัดจันทบุรีมีจ ำนวนที่มำกกว่ำจังหวัดอื่น จำกจ ำนวนนี้เป็นครัวเรือนที่ปลูกทุเรียนจ ำนวน 73
ตัวอย่ำง มังคุดจ ำนวน 102 ตัวอย่ำง และ 75 ตัวอย่ำงส ำหรับล ำไย โดยเป็นเกษตรกรรำยย่อยพื้นที่กำร
เพำะปลูกเฉลี่ยไม่เกิน 10 ไร่ต่อพืช 1 ชนิด (ทุเรียน มังคุด) มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น และ 20 ไร่ส ำหรับล ำไย แต่มี
แนวโน้มลดลง โดยแบบสอบถำมประกอบด้วย 4 ส่วน ข้อมูลทั่วไป ข้อมูลกำรท ำกำรเกษตร ผลกระทบจำกกำร
เข้ำมำลงทุนของผู้ประกอบกำรจีน และข้อเสนอแนะเพิ่มเติม ผลกำรส ำรวจประสบกำรณ์ของเกษตรกรผู้ปลูก
ผลไม้ที่มีกับผู้ประกอบกำรจีน พบว่ำเกษตรกรผู้ปลูกทุเรียนประมำณร้อยละ 13 ของเกษตรกรผู้ปลูกทุเรียนมี
กำรขำยใบหรือขำยเหมำสวน ในขณะที่เพียงร้อยละ 4 ของเกษตรกรผู้ปลูกมังคุดมีกำรขำยใบกับล้งจีน ส ำหรับ
ล ำไยพบว่ำร้อยละ 77 มีกำรขำยใบ ทั้งนี้เนื่องจำกล ำไยเป็นผลไม้ที่สำมำรถใช้สำรเร่งให้ออกผลได้ค่อนข้ำง
แน่นอนกว่ำทุเรียนและมังคุด ส ำหรับประสบกำรณ์ว่ำเคยถูกโกงจำกกำรค้ำขำยกับล้งจีนหรือไม่นั้นพบว่ำผู้ปลูก
ทุเรียนและมังคุดถูกโกงจำกล้งจีนน้อย (น้อยกว่ำร้อยละ 5) แต่ผู้ปลูกล ำไยร้อยละ 25 เคยถูกโกงจำกล้งจีน
เกษตรกรกว่ำร้อยละ 50 ของกลุ่มตัวอย่ำงเคยได้ยินว่ำล้งจีนท ำกำรกว้ำนซื้อที่ดินเพื่อท ำกำรเพำะปลูกผลไม้เอง
โดยใช้ชื่อบุคคลอื่น (nominee) ต่อข้อถำมเรื่องควำมกังวลใจของเกษตรกรผู้ปลูกผลไม้ทั้ง 3 ชนิด พบว่ำ
เกษตรกรกังวลต่อกำรที่ล้งจีนรวมตัวกันกดรำคำรับซื้อผลไม้จำกเกษตรกรมำกที่สุด ตำมมำด้วยกำรกว้ำนซื้อ
ส ำนักงำนกองทุนสนับสนุนกำรวิจัย iii สถำบันบัณฑิตพัฒนบริหำรศำสตร์
ฝ่ำยเกษตร
