Page 129 -
P. 129
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ร่วมกัน 4) โครงสร้ำงพื้นฐำนหนัก (hard infrastructure) เช่น ถนน ท่ำเรือ แหล่งน้ ำ กำรจ ำกัดของเสีย
(waste treatment) กำรตรวจคุณภำพ และ กำรติดต่อสื่อสำร เป็นต้น ซึ่งรัฐควรเป็นผู้รับผิดชอบหลักในกำร
สนับสนุนเรื่องเหล่ำนี้ นอกจำกนั้น กลุ่มธุรกิจกำรผลิตและส่งออกผลไม้สด ยังมีมิติในเรื่องนโยบำยต่ำงประเทศ
และควำมมั่นคง เช่น ข้อตกลงทำงด้ำนกำรค้ำต่ำงประเทศ และเรื่องแรงงำนข้ำมชำติ
จะเห็นได้ว่ำจำกมุมมองของกลุ่มธุรกิจ (cluster) นั้น ล้งจีนเป็นเพียงองค์ประกอบหนึ่งที่จะช่วยให้
กลุ่มธุรกิจประสบควำมส ำเร็จ กำรน ำผลผลิตเข้ำไปยังตลำดจีนโดยผู้ประกอบกำรไทยโดยตรงในขณะนี้ยังเป็น
เรื่องที่ยำก ยกเว้นผู้ประกอบกำรบำงรำยที่ได้ด ำเนินธุรกิจมำก่อนที่ผลไม้ไทยจะได้รับควำมนิยม นอกจำกนั้น
กำรที่ประเทศไทยไม่มีเขตแดนที่ติดกับจีนโดยตรง ท ำให้มีข้อจ ำกัดในกำรขนส่งทำงบก หำกมีกำรปิดกั้นกำร
ลงทุนจำกผู้ประกอบกำรจีน อำจท ำให้ผู้ประกอบกำรจีนย้ำยไปท ำกำรเพำะปลูกที่ประเทศเพื่อนบ้ำนและใช้
แหล่งผลิตในกำรน ำเข้ำจีนได้โดยตรง จำกกำรลงพื้นที่ส ำรวจพบว่ำ ในขณะนี้จีนได้มีกำรเช่ำที่ดินในกำรปลูก
ผลไม้ที่ประเทศเพื่อนบ้ำนเป็นจ ำนวนมำก ซึ่งอำจเป็นเพียงเพื่อกำรกระจำยแหล่งรับซื้อผลผลิต เนื่องจำก
ผู้ประกอบกำรจีนยังไม่มีควำมชัดเจนในเรื่องคุณภำพผลผลิตและประสิทธิภำพในกำรผลิตผลไม้ในประเทศ
เหล่ำนั้น หำกในอนำคตประเทศเพื่อนบ้ำนสำมำรถผลิตผลไม้ที่คุณภำพทดแทนผลผลิตของไทยได้ ด้วยควำม
เสียเปรียบในกำรขนส่งดังที่กล่ำวมำ ล้งจีนอำจมีกำรย้ำยกำรประกอบไปยังประเทศเหล่ำนั้น ซึ่งจะท ำให้
เกษตรกรเสียประโยชน์ได้
ควำมร่วมมือระหว่ำงชุมชน เกษตรกร และล้งจีน จะช่วยท ำให้สำมำรถแข่งขันกับประเทศเพื่อนบ้ำน
ได้ อีกทั้งยังเปิดโอกำสให้ผู้ประกอบกำรไทยยังสำมำรถเรียนรู้หรือร่วมมือกับล้งจีนในกำรเปิดตลำดไปยัง
ประเทศอื่น ๆ ได้ ภำครัฐจึงควรร่วมกับเกษตรกรผู้ผลิตและภำคเอกชน ในกำรออกแบบแรงจูงใจ (incentive)
ของผู้มีส่วนร่วมในกลุ่มธุรกิจ ที่ส่งเสริมให้เกิดกำรแข่งขันและร่วมมือกันได้ โดยในช่วงแรกกำรขับเคลื่อนกลุ่ม
ธุรกิจนี้ควรเน้นให้เกิดควำมส ำเร็จในระยะสั้น (short win) เพื่อให้ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องยอมรับและเข้ำร่วม
กระบวนกำรเปลี่ยนแปลง (Kotter 2007) กำรให้ควำมส ำคัญกับควำมถูกต้องหรือรำยละเอียดในทุกเรื่อง และ
กำรมีกำรก ำกับดูแลในทุกขั้นตอนที่เข้มงวดจนเกินไป อำจไม่ทันกับกำรเปลี่ยนแปลงและกำรแข็งที่รวดเร็ว
ทำงด้ำนกำรค้ำในเวทีโลก
แต่อย่ำงไรก็ตำม ไม่ได้หมำยควำมว่ำระบบนิเวศน์นี้ไม่จ ำเป็นต้องค ำนึงถึงกำรก ำกับดูแลที่ดี (good
governance) เพรำะหำกขำดกำรก ำกับดูแลที่ดีจะไม่สำมำรถท ำให้กลุ่มธุรกิจสำมำรถอยู่ได้อย่ำงยั่งยืน แต่ควร
ส ำนักงำนกองทุนสนับสนุนกำรวิจัย 117 สถำบันบัณฑิตพัฒนบริหำรศำสตร์
ฝ่ำยเกษตร
