Page 17 -
P. 17
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
สารช่วยติด หรือสารกระตุ้น หรือสารช่วยย้อม (8-14) ถ้าวัดได้เท่ากับ 7 แสดงว่าสารละลาย
(Mordant) ที่น ามาใช้ในการช่วยย้อมครั้งนี้ มีอยู่ด้วยกัน นั้นมีค่าเป็นกลางเทียบได้กับน้ าบริสุทธิ์)
5 ชนิด (ประภากร สุคนธมณี, 2556) ดังนี้
3. น้ าสนิมเหล็ก ได้จากสังกะสีเก่า
1. น้ าปูนใส ได้จากปูนแดงที่ใช้กินกับหมาก โดย ตะปูเหล็กเก่า ๆ หรือเศษเหล็กที่ขึ้นสนิมแล้ว
ละลายปูนแดงในน้ าสะอาด ทิ้งไว้ให้ตกตะกอน น าเฉพาะ แช่น้ าทิ้งไว้ หรือใช้วิธีน าเหล็กไปเผาไฟให้แดง
ส่วนที่เป็นน้ าใสๆ มาใช้ แล้วน าไปแช่ในน้ าทิ้งไว้ 2-3 วัน ถึงน าน้ าสนิม
มาใช้ น้ าสนิมจะช่วยให้สีเข้มขึ้น ให้เฉดสีเทา-
2. น้ าด่างขี้เถ้า ได้จากเถ้าของการเผาถ่านที่ได้จาก ด าเหมือน สารช่วยติดสีเหล็ก แต่ข้อควรระวัง
ธรรมชาติ โดยปกติแล้วนิยมใช้เถ้าจากเหง้ากล้วย หรือต้น ส าหรับการใช้สารช่วยติดสีชนิดนี้คือถ้าสนิม
กล้วย น ามาตากให้แห้ง แล้วน ามาเผาให้เกิดเป็นเถ้าจึงน า มากเกินไปจะท าให้เส้นใยเปื่อยได้
ส่วนที่เป็นขี้เถ้ามาใช้ การน าน้ าด่างขี้เถ้ามาใช้สามารถท าได้
2 วิธี 1) น าขี้เถ้า ใส่ในอ่างน้ า กวนให้ทั่วทิ้งไว้ 4 – 5 ชั่วโมง 4. น้ าโคลน ได้จากโคลนในบ่อหลัง
ขี้เถ้าจะตกตะกอน น าน้ าที่ได้ไปกรองให้สะอาด ก่อนน าไปใช้ บ้านที่มีน้ าขังตลอด น าโคลนละลายใน
2) น าขี้เถ้าใส่ลงในกระป๋องหรือถังที่เจาะรูเล็กๆ หลายๆ รูที่ น้ าเปล่า สัดส่วนน้ า 1 ส่วนต่อดินโคลน 1 ส่วน
ก้นถังเตรียมไว้ แล้วใส่น้ าลงในถังค่อย ๆ เทให้น้ าซึมลงไปจน จะได้โทนสีเข้มขึ้น หรือโทนสีเทา-ด า
ท่วมขี้เถ้า แขวนถังไว้บนที่สูง น าภาชนะอื่นมารองรับน้ าที่ เช่นเดียวกับน้ าสนิม อีกทั้งยังสามารถน าโคลน
หยดซึมลงมาจากถังนั้นก่อนน าน้ าไปใช้งาน น้ าด่างขี้เถ้าที่ได้ นี้มาหมักกับเส้นใยหรือผ้าที่ทอแล้วช่วยเพิ่ม
ออกมาชุดแรก จะมีเปอร์เซ็นต์ความเข้มข้นของความเป็นด่าง ความอ่อนนุ่มให้กับผืนผ้าอีกด้วย
ค่อนข้างสูง สามารถวัดค่า pH ได้อยู่ในช่วง 10-14 (ค่า pH 5. สารส้ม ช่วยจับยึดเม็ดสีกับเส้นใย
คือ การวัดภาวะความเป็นกรดหรือด่างของสารละลายในน้ า และช่วยให้สีสดและสว่างขึ้น
สารละลายที่มีค่า pH น้อยกว่า 7 จะมีฤทธิ์เป็นกรด (0-6)
และสารละลายที่มีค่า pH มากกว่า 7 จะมีฤทธิ์เป็นด่าง
ภาพที่ 11 บ่อน้ าหลังบ้านที่ตักโคลนขึ้นมาใช้เป็นสารช่วยติดสี
8
