Page 17 -
P. 17
โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
เกษตร สร้างสรรค์
โดย : ดร.อัญชลี รวีโรจน์วิบูลย์
ศูนย์ปฏิบัติการวิจัยและเรือนปลูกพืชทดลอง
คณะเกษตร ก�าแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
rdianr@ku.ac.th
โดย : รองศาสตราจารย์ ดร.จุลภาค คุ้นวงศ์
ภาควิชาพืชสวน คณะเกษตร ก�าแพงแสน
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
julapark.c@ku.ac.th
ที่มาและความส�าคัญ เกิดขึ้นได้เองภายใต้สภาวะที่เหมาะสมในระหว่างการ
พัฒนาเป็นต้นพืชหรือการใช้สารเคมีเพื่อชักน�าให้เกิด
การประยุกต์ใช้วิธีการทางเทคโนโลยีชีวภาพ
เพื่อสร้างสายพันธุ์พืชดับเบิลแฮพลอยด์ (Doubled การเพิ่มขึ้นของจ�านวนชุดโครโมโซมภายหลังการพัฒนา
haploid plant) นั้นมีประโยชน์ต่องานวิจัยด้านการ เป็นต้นแฮพลอยด์ซึ่งมีโครโมโซมเพียงชุดเดียว จึงท�าให้
ปรับปรุงพันธุ์พืชและงานวิจัยพื้นฐานอื่นๆ เช่น การ พืชดับเบิลแฮพลอยด์มีคุณสมบัติเป็นสายพันธุ์แท้ที่มี
สร้างแผนที่ยีน การหาต�าแหน่งของยีนที่สนใจ เป็นต้น โครโมโซมทั้งสองชุดเหมือนกันทุกประการและสามารถ
ซึ่งปัจจุบันนี้มีการศึกษาการสร้างพืชดับเบิลแฮพลอยด์ ชักน�าการเกิดต้นได้ในขั้นตอนเดียวในขณะที่การผลิต
และแฮพลอยด์ได้หลายชนิดอย่างกว้างขวาง ด้วยวิธีการ ต้นพริกสายพันธุ์แท้โดยทั่วไปจะใช้วิธีการผสมตัวเอง
เพาะเลี้ยงรังไข่ (0vary or ovary culture) การเพาะ ประมาณ 6-7 ชั่วอายุ เพื่อให้ได้ต้นพริกที่มีความคงตัว
เลี้ยงอับละอองเรณู(Anther culture) การเพาะเลี้ยง ของยีนท�าให้ต้องใช้ระยะเวลา แรงงาน และทรัพยากร
ไมโครสปอร์ (Microspore culture) ซึ่งขึ้นกับชนิดหรือ จ�านวนมากเทคโนโลยีการผลิตต้นพืชดับเบิลแฮพลอย
พันธุกรรมของพืชที่ท�าการศึกษา ด์นี้จึงมีประโยชน์อย่างมากต่องานด้านการปรับปรุง
พริกดับเบิลแฮพลอยด์นี้มีคุณสมบัติเป็นพืชสาย พันธุ์พืชเพื่อในการผลิตสายพันธุ์แท้ ซึ่งพริกดับเบิล
พันธุ์แท้ที่มีความคงตัวของยีนและเกิดจากวิธีการเพาะ แฮพลอยด์ที่มีลักษณะทางการเกษตรที่ดีสามารถน�าไป
เลี้ยงอับละอองเรณู โดยการชักน�าการเกิดต้นจากเซลล์ ใช้ประโยชน์ได้โดยตรง หรือใช้เป็นพ่อ-แม่สายพันธุ์แท้ใน
สืบพันธุ์เพศผู้ที่อยู่ในระยะไมโครสปอร์หรือระยะที่ยัง การผลิตเมล็ดพันธุ์ลูกผสมชั่วที่ 1 ได้โดยตรง รวมทั้งการ
ไม่พัฒนาเป็นละอองเรณูที่สมบูรณ์ (Microspores or ศึกษาต�าแหน่งของยีนที่สนใจบนแผนที่โครโมโซมเมื่อมี
immature pollens) ภายใต้ปัจจัยและสภาวะการ ขนาดของประชากรพริกดับเบิลแฮพลอยด์ที่ครอบคลุม
เพาะเลี้ยงที่เหมาะสมท�าให้สามารถเปลี่ยนแปลงกลไก ทั้งจีโนม นอกจากนี้ ลักษณะดีเด่นที่ถูกควบคุมด้วยยีน
การพัฒนาของเซลล์สืบพันธุ์ให้พัฒนาเป็นต้นพืชได้ ด้อยก็จะสามารถแสดงลักษณะภายนอกให้เห็นได้และ
โดยผ่านกระบวนการ Gametic embryogenesis ซึ่ง ข้อดีของประชากรพริกดับเบิลแฮพลอยด์ในการศึกษา
โดยทั่วไปนั้นเซลล์สืบพันธุ์จะมีจ�านวนโครโมโซมเพียง ลักษณะที่สนใจอีกประการคือสามารถท�าการทดลอง
ชุดเดียวหรือเรียกว่าแฮพลอยด์เซลล์ (Haploid cells) ตรวจสอบซ�้าได้หรือปลูกเปรียบเทียบในสถานที่ปลูก
แต่เมื่อมีการเพิ่มขึ้นของโครโมโซมทั้งชุดที่เหมือนกัน ที่แตกต่างกันได้เพื่อประเมินลักษณะที่สนใจศึกษาได้
ทุกประการ (Chromosome doubling) ซึ่งอาจจะ หลายซ�้าเนื่องจากเป็นประชากรพริกสายพันธุ์แท้
มกราคม-เมษายน 2562 เกษตรอภิรมย์ 17
