Page 164 -

โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

วารสารมนุษยศาสตร ปที่ 21 ฉบับที่ 2 (กรกฎาคม-ธันวาคม 2557) 153

ใหตั้งอยูในคุณธรรมขั้นสูงกันแทบทุกพระองคในพรรษากาลที่ 7 และที่ 15
หลังจากตรัสรูแลว

การตอบแทนพอแมอีกอยางหนึ่งที่ลูกควรทําคือ การทําทักษิณาทาน
อุทิศสวนกุศลไปใหพอแมหลังจากที่ทานเสียชีวิตไปแลว ดังพระพุทธพจนใน
ติโรกุฑฑกัณฑสูตรวา

บุคคลมาระลึกถึงอุปการะอันทานไดทําแลวในกาลกอนวา ผูนี้
ไดใหสิ่งนี้แกเรา ผูนี้ไดทํากิจนี้แกเรา ผูนี้เปนญาติ เปนมิตร
เปนเพื่อนของเราดังนี้ ก็ควรใหทักษิณาทาน เพื่อผูที่ละจาก
โลกนี้ไปแลว...ก็ทักษิณาทานนี้แลอันทานใหแลว ประดิษฐาน
ไวแลวในสงฆยอมสําเร็จโดยพลัน (พระไตรปฎกภาษาไทย

เลมที่ 25 ขอ 8)

คําวาญาติในที่นี้เปนคํารวมที่หมายถึงพอแมดวย ทักษิณาทานจะมีผล
มาก ปจจัยหนึ่งที่ทานใหพิจารณาก็คือ ผูรับ (ปฏิคาหก) ตองเปนผูบริสุทธิ์ดวย
และทานนั้นไมควรเจาะจงบุคคล แตใหอุทิศแกสงฆซึ่งก็ไดแกประชาคมของ
พระภิกษุ ภิกษุณี และสามเณรที่พระพุทธเจาทรงตั้งขึ้นมา

ผลดีของการเลี้ยงดูและผลเสียของการไมเลี้ยงดูพอแม
มีขอที่นาสังเกตวา เมื่อพระพุทธเจาตรัสถึงผลของความกตัญูกตเวที
ตอพอแมจะตรัสเฉพาะแตผลดี (อานิสงส) เชนเดียวกับการผลของการไมมีความ
กตัญูกตเวที ก็จะตรัสเฉพาะแตผลเสีย (โทษ) แสดงวาความกตัญูกตเวทีตอ

พอแมดวยปญญามีผลดีโดยสวนเดียว สวนการไมกตัญูกตเวทีจะสงผลเสียโดย
สวนเดียวเชนกัน ที่จะกลาวตอไปนี้เปนผลดีและผลเสียตามที่ปรากฏใน
พระไตรปฎก