Page 168 -

โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

วารสารมนุษยศาสตร ปที่ 21 ฉบับที่ 2 (กรกฎาคม-ธันวาคม 2557) 157

กอกรรมทําชั่วเชนนี้ทางพระพุทธศาสนาถือวาเปนอนันตริยกรรม หรือกรรมหนัก
ที่จะไดรับผลกรรมตอบแทนในทันที กลาวคือในชาติปจจุบันจะไมไดรับอนุญาต
ใหบวชได บรรลุมรรคผลไมได และหากตายไปยอมตกนรกสถานเดียว

บทสรุป
การปลูกฝงจริยธรรมเกี่ยวกับความกตัญูกตเวทีตอพอแมแกลูกก็คือ
การทําใหลูกเขาใจวาพอแมมีคุณ กลาวคือ เปนพรหม เปนบูรพาจารย และเปน
อาหุไนยบุคคลของลูกและมีการตอบแทนคุณจากลูกเกิดขึ้น เมื่อครบทั้ง 2 อยาง

จึงจะตรงกับคําวากตัญูกตเวที ลูกที่มีความกตัญูกตเวทีจะมีบุคลิกภาพเหลานี้
ยามปฏิบัติตอพอแมคือ ออนโยน เห็นอกเห็นใจ มีสัมมาคารวะ สุภาพ เชื่อฟง
และมีจิตสาธารณะ เปนตน ทั้งนี้เพราะการยึดถือในตัวตนของลูกที่มาจากการ
ยึดถือขันธ 5 ไดถูกกําราบลงใหอยูภายใตการควบคุมของกรอบจริยธรรม
กลาวคือ จิตสํานึกที่มีความกตัญูกตเวทีแทน ตรงกันขามกับลูกที่ไมมีความ

กตัญูกตเวที จะมีบุคลิกภาพอีกแบบ เชน แข็งกระดาง ขาดสัมมาคารวะ
กาวราว ไมเชื่อฟง ลบหลู และดื้อรั้น เปนตน ทั้งนี้เพราะการยึดถือในขันธ 5 วามี
ตัวตนไดขวางกั้นการงอกงามของคุณธรรมทั้งหลาย ซึ่งแนนอนวายอมหมายเอา
ความกตัญูกตเวทีนี้ดวย

แนวคิดเรื่องความกตัญูกตเวทีในพระพุทธศาสนาเกี่ยวของกับคน 2

ฝาย คือ พอแมกับลูก เปนเรื่องของความสํานึก ไมใชการเรียกรองจากอีกฝาย
ลูกจะมีความกตัญูกตเวทีตอพอแมก็ตอเมื่อเกิดความสํานึกวา พอแมมีคุณจริง
และตนควรจะแทนคุณ ฉะนั้น เมื่อใดก็ตามที่กลาวถึงความกตัญูกตเวทีที่ลูก
ควรมี จึงยอมหมายเอาตัวคุณธรรมที่บุรพการี กลาวคือพอแมมีตอลูกดวย

จากที่กลาวมาทั้งหมดโดยลําดับ กรอบของการปลูกฝงจริยธรรมขอ
กตัญูกตเวทีตอพอแมของลูกตามนัยพระพุทธศาสนาเปนดังนี้