Page 162 -

โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

วารสารมนุษยศาสตร ปที่ 21 ฉบับที่ 2 (กรกฎาคม-ธันวาคม 2557) 151

บัณฑิตเหลานั้นยอมถึงความเปนผูประเสริฐ และเปนผูอัน
เทวดาและมนุษยสรรเสริญ (พระไตรปฎกภาษาไทย เลมที่
28 ขอ 162)

พระพุทธพจนนี้แสดงความสําคัญของสังคหวัตถุ 4 วาจะทําให
สัมพันธภาพระหวางลูกและพอแมเปนไปดวยดี เสมือนหนึ่งเพลารถมี

ความสําคัญตอการแลนไปของรถ อยางไรก็ตาม มีบางครั้งที่พอแมอาจจะกลาว
คําดูไมสุภาพ เชนดุดาวากลาวลูกอยูบาง เปนตน แตก็ใชวาทานจะประสงคราย
ตอลูกแตอยางใด ดังพระสิริมังคลาจารยกลาวไวในมงคลทีปนี ดังนี้

จริงอยู บางครั้งมารดาบิดา ยอมพูดกะบุตรทั้งหลายอยางนี้
วา “ขอโจรจงทํา พวกนั้น (บุตร) ใหเปนทอนเล็กทอนนอย

เถิด” แตทานก็หาไดปรารถนาแมแตกลีบอุบลตกลงเบื้องบน
ของบุตรเหลานั้น (มังคลัตถทีปนีแปล เลม 2, 2522: 110)

ฉะนั้น คําดาที่มาจากจิตใจหวังดีของพอแมจึงไมใชคําชั่วหยาบ
(ผรุสวาท) ลูกจึงควรรับฟงดวยความเคารพและอดทน โดยถือเสียวา “คําดาของ
พอแมคือคําพรแกลูก”

อยางไรก็ดี แมวาการเลี้ยงดูพอแมทางรางกาย ดวยการเอาใจใส ดูแล

และปรนนิบัติดังกลาวจะมีความสําคัญ แตพระพุทธศาสนาเห็นวา การตอบแทน
พอแมที่ยิ่งใหญและสําคัญยิ่งกวาคือการทําใหจิตใจของพอแมเปนสัมมาทิฏฐิ
โดยยกพระสารีบุตรมาเปนตัวอยาง (สารัตถปกาสินี เลมที่ 3, 2535: 370-383)
กลาวคือ เมื่อจวนจะนิพพาน พระเถระพิจารณาเห็นวา ภารกิจของตนตอนมีชีวิต
อยูไดทําหมดแลว คงเหลือแตแมที่ยังเปนมิจฉาทิฏฐิ พระสารีบุตรจึงไปโปรดโยม
แมใหเปนสัมมาทิฏฐิ จากนั้นก็นิพพานในคืนเดียวกัน สําหรับพระพุทธพจนที่

กลาวถึงการตอบแทนพอแมที่วาสําคัญกวาการเลี้ยงดูภายนอก มีดังนี้