Page 62 -
P. 62
โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
วารสารมนุษยศาสตร์ ปีที่ 20 ฉบับพิเศษ (2556) 51
เกิดเปนโต๊ะฝรั่งมาพรั่งพร้อม แวดล้อมด้วยเก้าอี้อยู่แน่นหนา
ทั้งเครื่องตั้งงามดีมีราคา พร้อมด้วยโภชนามาคอยไว้ […]
(หลวงพัฒนพงศ์ภักดี, 2469: 39)
รวมถึงในตอนที่ข่าวการยกศรเพื่อให้ได้นางบุษบงแพร่ไปถึงเมืองๆ หนึ่ง
เจ้าเมืองและบุตรชายต่างรีบกระวีกระวาดออกเดินทางเพื่อไปร่วมประลองฝีมือใน
การยกศรศิลป์ไชย ด้วยการขึ้น “รถมริกัน” ไปยังเมืองสมุทรคีรีทันที ดังความว่า
๏ เมื่อนั้น หน่อกษัตริย์ร้อยเอจอันเรืองศรี
ต่างองค์ต่างทรงพระยินดี จรลีจูงกรพระลูกชาย
มาขึ้นรถมริกันอันองค์อาจ ลีลาลาศจรจรัลแล้วผายผัน
ม้าเทศก็ย่างเยื้องกราย ให้เคลื่อนคลายพหลพลนิกร […]
(หลวงพัฒนพงศ์ภักดี, 2469: 74)
จากตัวอย่างทั้งสองเป็นลักษณะอย่างหนึ่งที่ผู้แต่งได้แทรกเกร็ดของ
สังคมสมัยใหม่ไว้ในเนื้อเรื่อง ทั้งการเลี้ยงโต๊ะรับประทานอาหารตามแบบอย่าง
สากล ด้วยการจัดโต๊ะ เก้าอี้ พร้อมถ้วยชามและเครื่องแก้วและช้อนส้อม เป็น
ลักษณะการรับประทานอาหารอย่างสมัยใหม่ที่อาจมิได้มีความสอดคล้องกับบริบท
ของความเป็นนิทานจักรๆ วงศ์ๆ ซึ่งยังเป็นเรื่องเล่าที่มีอิทธิฤทธิ์ ปาฏิหาริย์ แต่
เมื่อผู้แต่งสบจังหวะจึงเลือกสรรเหตุการณ์นี้มาใช้ประกอบ เช่นเดียวกับรถม้า
อเมริกัน ซึ่งยังเป็นของใหม่มากในสมัยปลายรัชกาลที่ 4 ถึงต้นรัชกาลที่ 5 และผู้แต่ง
ก็เลือกมาใช้กับเจ้าเมืองต่างเมืองซึ่งเป็นผู้เดียวที่ใช้รถม้าอเมริกันในเรื่อง
สรุป
บทละครเรื่องวงศ์เทวราชเป็นบทละครที่เกิดขึ้นในช่วงสมัยที่มีความ
เปลี่ยนแปลงแนวคิดและค่านิยมทางสังคมและวัฒนธรรมอย่างมาก การให้คุณค่า
กับเรื่องที่มีแนวคิดเรื่องความสมจริง การให้สาระความรู้และเป็นบันทึกสังคมที่มี
ประโยชน์ แนวคิดเหล่านี้อาจมีส่วนในการลดทอนคุณค่าวรรณกรรมแนวนิทาน
