Page 86 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

บทที่ 6

สรุปผลการศึกษาและขอเสนอแนะเชิงนโยบาย

6.1 สรุปผลการศึกษา

ปจจุบันประเทศไทยยังคงเผชิญกับปญหาการขาดแคลนที่ดินทํากิน แมวาภาครัฐจะพยายามอยาง

เต็มที่ในการใหความชวยเหลือกับประชาชนที่ยากจนและไรที่ทํากิน ปญหาดังกลาวสะทอนถึงความเหลื่อม

ล้ําในการถือครองที่ดินของคนในประเทศ กลาวคือ ที่ดินจํานวนมากไดถูกจับจองเปนเจาของโดยคนเพียง
บางกลุมซึ่งสวนมากจะเปนกลุมนายทุน สงผลใหคนสวนมากของประเทศเปนเจาของที่ดินแปลงเล็กๆ

ขนาดเพียงไมกี่ไร การใชประโยชนจากที่ดินจึงไมสามารถทําไดเต็มที่แมวาจะมีกําลังคนและความสามารถ

ก็ตาม ขอจํากัดดานที่ดินสงผลกระทบโดยตรงตอการพัฒนาเศรษฐกิจของครัวเรือนที่ประกอบอาชีพ
เกษตรกรรม เนื่องจากคนกลุมนี้ใชที่ดินเปนปจจัยหลักในการผลิตเพื่อสรางรายได ทั้งนี้ มีการศึกษาที่ระบุ

วาหนึ่งในปจจัยที่เปนรากเหงาของความเหลื่อมล้ําในการถือครองที่ดินในประเทศไทย ก็คือความเหลื่อมล้ํา

ทางรายไดของคนในประเทศนั่นเอง จึงอาจกลาวไดวาปญหาความเหลื่อมล้ําดานรายไดและที่ดินเปนวงจร
ที่เชื่อมโยงกันอยูอยางแยกออกไดยาก ดังนั้นหากสามารถลดความเหลื่อมล้ําดานใดดานหนึ่งลงได ก็อาจจะ

ชวยลดความเหลื่อมล้ําทั้งวงจรลงได

ในทางทฤษฎีนั้น ตลาดเชาที่ดินเปนกลไกที่ชวยลดความเหลื่อมล้ําในการถือครองที่ดิน โดยการ

เคลื่อนยายที่ดินจากเกษตรกรที่มีที่ดินจํานวนมากแตขาดประสิทธิภาพในการผลิต ไปยังเกษตรกรที่ขาด

แคลนที่ดินทํากินแตมีความสามารถในการผลิตสูง ซึ่งจะสงผลใหรายไดของครัวเรือนเพิ่มสูงขึ้น หรือกลาว
ไดวา การเชาที่ดินนอกจากจจะชวยลดความเหลื่อมล้ําในการถือครองที่ดินทํากินแลว (แมไมใชในรูปการ

เขาถือครองเปนเจาของ) ยังสามารถชวยลดความเหลื่อมล้ําดานรายไดของครัวเรือนไดอีกดวย อยางไรก็

ตาม ตนทุนทางธุรกรรมในการเชาที่ดินและความไมสมบูรณของตลาดเชาที่ดินเปนอุปสรรคสําคัญตอกลไก
การทํางานของตลาดเชาที่ดินใหเกิดประสิทธิภาพสูงสุด

งานวิจัยฉบับนี้ตองการศึกษาถึงบทบาทของตลาดเชาที่ดินตอการพัฒนาเศรษฐกิจของครัวเรือน
เกษตรของไทย โดยมีสมมติฐานวาตลาดเชาที่ดินที่จะกอใหเกิดการเคลื่อนยายที่ดินจากครัวเรือนที่มีที่ดิน

มากไปยังครัวเรือนที่มีที่ดินนอย และเคลื่อนยายที่ดินจากครัวเรือนที่มีประสิทธิภาพในการผลิตต่ําไปยัง

ครัวเรือนที่มีความสามารถที่สูงกวา และที่สําคัญที่สุดคือ คาดวาการเชาที่ดินจะชวยยกระดับรายได
ทางการเกษตรของครัวเรือนไดอยางมีนัยสําคัญ การศึกษานี้ถือเปนครั้งแรกที่ไดมีการนําแบบจําลองทาง

เศรษฐศาสตรมาประยุกตใชเพื่อศึกษาบทบาทของตลาดเชาที่ดินตอการพัฒนาเศรษฐกิจของครัวเรือน

เกษตรในประเทศไทย ซึ่งจะเปนประโยชนอยางมากในเชิงนโยบายตอการวางแผนการใชที่ดินเกษตรใน
อนาคต นอกจากความโดดเดนดานโจทยวิจัยแลว งานวิจัยฉบับนี้ยังมีความโดดเดนในแงของการนําขอมูล

ครัวเรือนแบบตอเนื่อง (Balanced panel data) มาใชในการวิเคราะหแบบจําลองเศรษฐมิติอีกดวย

ขอมูลที่ไดมาจากฐานขอมูล Townsend Thai Project ซึ่งเปนฐานขอมูลครัวเรือนแบบตอเนื่องที่มีการ

6-1