Page 25 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ตาราง 4.6 เนื้อที่ถือครองเปนเจาของและเนื้อที่ทําการเกษตรเฉลี่ยตอครัวเรือนจําแนกรายจังหวัด

2000 2003 2007 2010 2013
ขนาดเนื้อที่ถือครองเปนเจาของ (ไร):

ฉะเชิงเทรา 22.64 22.49 19.49 18.07 18.35

บุรีรัมย 22.55 19.23 22.59 24.53 23.57
ลพบุรี 37.50 26.44 30.71 30.09 28.87

ศรีสะเกษ 14.33 16.57 17.74 16.77 16.70

เฉลี่ยทั้ง 4 จังหวัด 21.63 20.00 21.19 21.06 20.66

ขนาดเนื้อที่ทําการเกษตร (ไร):
ฉะเชิงเทรา 43.09 44.59 37.32 35.42 34.69

บุรีรัมย 31.20 30.17 26.82 27.24 26.21

ลพบุรี 51.20 54.94 48.88 48.04 46.30

ศรีสะเกษ 18.51 20.00 18.52 18.26 17.47
เฉลี่ยทั้ง 4 จังหวัด 32.29 33.27 29.25 28.73 27.77

ที่มา: จากการคํานวนของผูวิจัยจากฐานขอมูล Townsend Thai Project (2013)

ขอสังเกตที่นาสนใจคือ ครัวเรือนในภาคกลาง (ฉะเชิงเทราและลพบุรี) ทําการเกษตรบนที่ดินของ

ผูอื่น (เชาหรือทําฟรี) ในสัดสวนสูงมาก โดยเฉพาะในกรณีจังหวัดฉะเชิงเทรานั้น พบวา เกือบครึ่งของพื้นที่

ทําการเกษตรของครัวเรือนเปนที่ดินของผูอื่นและแทบไมเปลี่ยนแปลงเลยในชวงสิบกวาปที่ผานมานี้
(ตาราง 4.7) ในทางตรงกันขาม เกษตรกรสวนมากในภาคอีสาน (บุรีรัมยและศรีสะเกษ) ยังคงเนนการทํา

เกษตรบนที่ดินของตนเอง โดยที่สัดสวนการทําเกษตรบนที่ดินคนอื่นมีแนวโนมลดลงอยางตอเนื่องอยาง

เห็นไดชัด เชน ในกรณีจังหวัดศรีสะเกษ สัดสวนการทําเกษตรบนที่ดินผูอื่นตอเนื้อที่ทําการเกษตรทั้งหมด
ลดลงจากรอยละ 22.58 ในป ค.ศ.2000 เหลือเพียงรอยละ 4.41 ในป ค.ศ.2013 ซึ่งแทบจะเรียกไดวา

เกษตรกรกลุมนี้แทบไมมีการทําเกษตรบนที่ดินผูอื่นเลยในปจจุบัน อยางไรก็ตาม ในภาพรวม ทุกจังหวัดมี

แนวโนมเนื้อที่ทําการเกษตรลดลง โดยเฉพาะจังหวัด ฉะเชิงเทรา บุรีรัมย และลพบุรี สําหรับเนื้อที่ถือครอง
ในรายจังหวัด พบวา ในป 2013 ครัวเรือนเกษตรของจังหวัดลพบุรีมีเนื้อที่ถือครองทั้งหมดสูงสุด รองลงมา

คือ บุรีรัมย ฉะเชิงเทรา และศรีสะเกษ ตามลําดับ

เมื่อพิจารณาการเปลี่ยนแปลงของที่ดินเกษตรตามประเภทการถือครอง พบวา การทําเกษตรบน

ที่ดินของตนเองมีสัดสวนสูงที่สุดและเพิ่มขึ้น ในทางตรงกันขาม สัดสวนการเชาที่ดินลดลง (ตาราง4.8

และ 4.9) สัดสวนพื้นที่ซึ่งเกษตรกรเปนเจาของเองตอพื้นที่รวม เพิ่มขึ้นจาก รอยละ 56.97 ในป ค.ศ.
2000 มาอยูที่ รอยละ 69.66 ในป ค.ศ.2013 รองลงมาเปนการทําเกษตรกรรมบนที่ดินเชาโดยจายคาเชา

เปนเงิน การทําเกษตรกรรมบนที่ดินเชาโดยจายคาเชาเปนสวนของผลผลิตที่เก็บเกี่ยวไดการทํา

4-7