Page 70 -
P. 70
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
70
ในการเก็บข้อมูลแบบสอบถามนั้นได้เลือกหมู่บ้านที่ต้องการเก็บข้อมูลจากความหลายหลายทาง
ภูมิศาสตร์ ลักษณะการทําการเกษตร และพื้นที่ชลประทาน โดยเลือกตําบลที่มีพื้นที่ทางการเกษตรอยู่
ในเขตชลประทานเขื่อนกิ่วคอหมาคือ ตําบลปงดอน ตําบลแจ้ห่ม ตําบลบ้านสา และบางส่วนของตําบล
วิเชตรนคร(เกษตรอําเภอแจ้ห่ม 2559) สําหรับตําบลที่เหลือต้องอาศัยนํ้าจากแหล่งนํ้าธรรมชาติ การทํา
การเกษตรส่วนมากยังเป็นการเกษตรที่ใช้สารเคมีและมีการทําการเกษตรแบบพันธสัญญา มีเพียงบาง
หมู่บ้านที่เริ่มตระหนักถึงการทําเกษตรยั่งยืน อาทิ ตําบลบ้านสา บ้านสาสบหก และบ้านแป้นโป่งชัย
และตําบลแจ้ห่ม หมู่บ้านป่าแดด สําหรับ 14 หมู่บ้านที่เก็บข้อมูลในงานวิจัยนี้ประกอบด้วย
ตําบลบ้านสาจํานวน 3 หมู่บ้าน: หมู่บ้านแป้นโป่งชัย หมู่บ้านสาสบหก และหมู่บ้านสาแพะ
ตําบลวิเชตรนครจํานวน 2 หมู่บ้าน: หมู่บ้านทุ่งทองและบ้านใหม่ผ้าขาว
ตําบลแจ้ห่มจํานวน 2 หมู่บ้าน: หมู่บ้านป่าแดดและหมู่บ้านเด่นหนองนาว
ตําบลปงดอนจํานวน 2 หมู่บ้าน: หมู่บ้านไฮและหมู่บ้านแม่ตาใน
ตําบลแม่สุกจํานวน 2 หมู่บ้าน: หมู่บ้านกิ่วและหมู่บ้านปางตุ้ม
ตําบลทุ่งผึ้งจํานวน 2 หมู่บ้าน: หมู่บ้านแจ้คอนและหมู่บ้านทุ่งฮ้าง
ตําบลเมืองมายจํานวน 1 หมู่บ้าน: หมู่บ้านไผ่งาม ซึ่งมีรายละเอียดโดยสังเขปดังนี้
4.1 หมู่บ้านแป้นโป่ งชัย
บ้านแป้นโป่งชัยอยู่ใขเขตตําบลบ้านสา อําเภอแจ้ห่ม มีประชากรที่อาศัยอยู่จริงประมาณ 150
ครัวเรือนประกอบอาชีพเกษตรกรรมประมาณร้อยละ 80 โดยพืชที่นิยมปลูกคือ ถั่วพุ่ม ข้าวโพดหวาน
กะหลํ่า ผักเขียวปลี สลับกับการทํานาพื้นที่การเกษตรมีการปลูกพืชหมุนเวียนตามฤดูกาล โดยเกษตรกร
จะเลือกชนิดพืชที่จะปลูกจากราคาตลาด การเกษตรอาศัยนํ้าจากแหล่งนํ้าตามธรรมชาติเป็นหลักแม้ว่า
ในต้นปี 2558 พื้นที่การเกษตรจะได้รับประโยชน์จากการชลประทานเขื่อนกิ่วคอหมา แต่นํ้าจาก
ชลประทานกิ่วคอหมาก็สามารถใช้ได้เพียงปีเดียว หลังจากนั้นนํ้าก็ไม่เพียงพอสําหรับการทําการเกษตร
(ปลายปี 2558 มีปริมาณนํ้าในเขื่อนที่ใช้ได้ประมาณ 15-25% ) ทําให้ชาวบ้านต้องหันกลับไปอาศัยนํ้า
จากธรรมชาติเป็นหลัก โดยมีการทําฝายชะลอนํ้าในเขตพื้นที่สูง และมีการร่วมกันของครัวเรือน
เกษตรกรที่ใกล้เคียงกันขุดบ่อนํ้าตื้นและใช้เครื่องสูบนํ้าในการจัดการนํ้า โดยเฉพาะในฤดูแล้งเพื่อใช้
สําหรับการเกษตร ส่วนหนึ่งที่สามารถขุดบ่อนํ้าได้นั้นเนื่องจากพื้นที่การเกษตรส่วนมากเป็นกรรมสิทธิ์
