Page 31 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

3

จังหวัดอุบลราชธานีเปนจังหวัดที่ประชากรสวนใหญทําการเกษตร มีพื้นที่ทําการเกษตร
ทั้งหมด 5.8 ลานไร โดยเฉพาะการทํานาซึ่งเปนพืชเศรษฐกิจหลักสําคัญที่สุดของประเทศไทย มี

สวนสําคัญตอการเพิ่มปริมาณการสงออก เพราะพื้นที่ปลูกขาวประมาณ 3,837,237 ไร หรือคิด
เปนรอยละ 81 ของพื้นที่การเกษตรทั้งหมดของจังหวัด (กรมการขาว 2555 : ออนไลน) การ

ดํารงชีพของเกษตรกรจังหวัดอุบลราชธานีในยุคที่มีการเปลี่ยนแปลงอันเปนผลจากโลกาภิวัตน
ครัวเรือนเกษตรกรยังคงประสบปญหาหลายอยาง โดยเฉพาะปญหาทางดานเศรษฐกิจที่รายไดมา

จากการทําการเกษตรกรรม กระแสการบริโภคนิยม ครัวเรือนจึงตกอยูในสภาพออนแอ เปนหนี้สิน
ที่มาจากการลงทุนปจจัยการผลิตที่เนนการผลิตเพื่อการพาณิชย สงผลใหรายรับไมพอกับรายจาย

ขาดการวางแผนการใชจายในครัวเรือน (สํานักงานสถิติจังหวัดอุบลราชธานี 2557) สาเหตุที่เปน
เชนนี้สวนหนึ่งมาจากพฤติกรรมการดํารงชีพของเกษตรกรเองซึ่งเปนพฤติกรรมภายในซึ่งสามารถ

ปรับได
จากผลกระทบทางดานตนทุน และพฤติกรรมการใชจายของครัวเรือนเกษตรกรที่ยังมี

ขอจํากัดรายรับไมพอกับรายจาย อีกทั้งงานวิจัยที่ผานมาทั้งของ วิดาวรรณ เพ็งแกว (2547)
สุดใจ จงวรกิจวัฒนา (2554) สําราญ สรุโณ (2545) และนักวิจัยทานอื่น ยังไมเห็นภาพความ

ชัดเจนในแบบแผนของครัวเรือนที่เปนรูปแบบไวรองรับการเปลี่ยนแปลงอยางตอเนื่องทางดาน
เศรษฐกิจและสังคม เนื่องจากปจจัยทางดานสภาพเศรษฐกิจและสังคม ในแตละพื้นที่จะแตกตาง

กันออกไปอีกทั้งเกษตรกรภาคอีสานเปนเกษตรกรที่มีขอจํากัดทางดานการศึกษาซึ่งเปนปจจัยที่มี
สวนสําคัญในการคิดวิเคราะหเพื่อดําเนินกิจกรรมตางๆ ทําใหผูวิจัยสนใจที่จะศึกษาแบบแผนการ

ใชจายของครัวเรือนเกษตรกรกับการสรางภูมิคุมกันเพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงทั้งทางดาน
เศรษฐกิจและสังคม เพราะหากแบบแผนการใชจายของครัวเรือนมีแบบแผนที่ดียอมสงผลตอการ

ลดตนทุนทั้งในระบบการผลิต และมีคาใชจายพอเพียงในระดับการดํารงชีพ ทั้งในระดับจุลภาคและ
ในระดับมหภาคตอไป

งานวิจัยเรื่องนี้จึงเริ่มตนที่ การศึกษาพฤติกรรมและแนวทางที่ทําใหเกษตรกรพึ่งพา
ตนเองในระดับปจเจกบุคคลได เพื่อเปนตนแบบใหเกษตรกรรายอื่นๆ ไดประยุกตใชเปนแนวทาง

ใหเกิดการพึ่งพาตนเองในเบื้องตน เพราะนอกจากเกษตรกรสามารถพึ่งพาตนเองไดแลว ผลที่ได
จากงานวิจัยจะทําใหภาครัฐไดขอมูลเพื่อไปกําหนดเปนนโยบาย และสรางกลไก หรือมาตรการ

ตางๆ โดยการจัดหาปจจัยพื้นฐานและภารกิจสนับสนุน ในอนาคตใหเปนไปในทิศทางที่เหมาะสม
บนพื้นฐานขอมูลที่เปนจริงจากผลการวิจัย ยอมจะเปนการแกปญหาไดตรงจุด ดังนั้นการพัฒนา

คุณภาพชีวิตและการเสริมสรางความเขมแข็งของเกษตรกรก็จะสามารถเกิดขึ้นอยางเปนรูปธรรม
เพราะหากเกษตรกรอยูดีมีสุขกอเกิดคุณภาพชีวิต ยอมเปนกลไกถาวรในการสรางความมั่นคง

ทางดานอาหารเพื่อธํารงรักษาไวในอาชีพที่เปรียบเสมือนครัวของมวลมนุษย และเปรียบไดดั่ง
กระดูกสันหลังของชาติ