Page 54 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

4-1

บทที่ 4

ผลจากนโยบายน้ําไทย

จากการกําหนดนโยบายน้ําในอดีตจนถึงปจจุบัน ดังที่ไดทบทวนมานั้นมีผลตอการพัฒนาทรัพยากรน้ํา
หลายประการทั้งที่ประสบความสําเร็จและบางประการยังคงมีปญหาที่ตองไดรับการแกไข เพื่อสะทอนผลจาก
นโยบายน้ําดังกลาว ในบทนี้จะทบทวนและวิเคราะหรวม 3 เรื่อง คือ (1) การบริหารจัดการทรัพยากรน้ําไทย

(2) นโยบายน้ําไทยที่มีการคัดคาน และ (3) สถานการณทรัพยากรน้ําไทยในปจจุบัน โดยมีรายละเอียดดังนี้

4.1 การบริหารจัดการทรัพยากรน้ําไทย

ตอเนื่องจากอุปสรรคเรื่องนโยบายน้ําที่ไมมีเอกภาพจากสาเหตุของความไมเสถียรภาพทางการเมือง
เพราะมีการเปลี่ยนแปลงรัฐบาลบอยครั้ง ผลจากนโยบายน้ําที่ไมมีเอกภาพดังกลาวสงผลตามมาใหเกิดปญหา
ในการบริหารจัดการทรัพยากรน้ําไทยที่ปรากฎอยูในปจจุบัน เพื่อใหเห็นถึงภาพที่ชัดเจนในเรื่องการบริหาร

จัดการทรัพยากรน้ําไทย จะมีการทบทวนและวิเคราะหผลจากนโยบายที่ผานมาในอดีตถึงปจจุบัน รวม 5
เรื่อง คือ (1) องคกรการบริหารจัดการทรัพยากรน้ําไทยในปจจุบัน (2) กฎหมายที่เกี่ยวของกับการบริหาร
จัดการทรัพยากรน้ําไทย (3) ระบบขอมูลทรัพยากรน้ําไทย (4) ปญหาในการบริหารจัดการทรัพยากรน้ําไทย และ (5)
ขอเสนอแนะในการบริหารจัดการทรัพยากรน้ําไทย มีสาระสําคัญสรุปไดดังนี้

4.1.1 องคกรการบริหารจัดการน้ําไทยในปจจุบัน
องคกรบริหารจัดการน้ําไทยในปจจุบันมี 2 ระดับ คือ หนวยงานบริหารจัดการน้ําไทยและองคกรหรือ
คณะกรรมการระดับนโยบาย
จากหลักฐานที่ปรากฏในนโยบายน้ําไทย กรณีการจัดตั้งหนวยงานหลักที่เกี่ยวของกับการบริหาร

จัดการทรัพยากรน้ํานั้น ไดมีมาอยางตอเนื่องตั้งแต พ.ศ. 2439 ในสมัยรัชกาลที่ 5 ที่มีการจัดตั้งกรมปาไมเพื่อ
การอนุรักษน้ําเพื่อกํากับดูแลพื้นที่ตนน้ําลําธารและกรมเจาทาขึ้นควบคุมการใชประโยชนพื้นที่ลําน้ํา ตอมาในสมัย
รัชกาลที่ 6 ในป พ.ศ. 2464 ไดมีการจัดตั้งกรมอุทกศาสตรกองทัพเรือขึ้นรวบรวมขอมูลดานอุทกวิทยาเพื่อจัดทํา

ระบบเตือนภัย ในชวงรัชกาลที่ 7 พ.ศ. 2470 ไดมีการเปลี่ยนชื่อกรมทดน้ําเปนกรมชลประทานเพื่อพัฒนาและ
บริหารจัดการแหลงเก็บกักน้ําและการจัดหาน้ํา รวมทั้งพัฒนาพื้นที่ชลประทาน โดยวิวัฒนาการจากกรมคลอง
ที่จัดตั้งในป พ.ศ. 2445 และกรมทดน้ําที่จัดตั้ง พ.ศ. 2457 ในสมัยรัชกาลที่ 8 ในป พ.ศ. 2485 ไดมีการจัดตั้ง
กรมอุตุนิยมวิทยาเพื่อพยากรณภูมิอากาศและการเตือนภัย ในภาคอุตสาหกรรมไดมีการจัดตั้งกรมโรงงาน
อุตสาหกรรม ในสมัยรัชกาลที่ 9 พ.ศ. 2493 ไดมีการจัดตั้งสํานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและ

สังคมแหงชาติ เพื่อทําหนาที่จัดทําแผนพัฒนาประเทศ ซึ่งรวมการพัฒนาทรัพยากรน้ําเพื่อกิจกรรมตางๆ
ในการพัฒนาประเทศ ตอมาเมื่อเริ่มแผนพัฒนาการเศรษฐกิจแหงชาติ ฉบับที่ 1 ไดมีการจัดตั้งกรมพัฒนาที่ดิน
ขึ้นในกระทรวงพัฒนาการแหงชาติ เพื่อรับผิดชอบการอนุรักษดินและน้ํา ในปจจุบันรับผิดชอบการกอสราง

แหลงน้ําขนาดเล็กและสระน้ําในไรนา ในชวงแผนพัฒนาฉบับที่ 2 ไดมีการจัดตั้งการประปานครหลวงเพื่อจัดหาน้ํา
สะอาดในป 2510 และในป พ.ศ. 2511 ไดมีการจัดตั้งการไฟฟาฝายผลิตแหงประเทศไทย ซึ่งไดทําการกอสราง
เขื่อนหลายแหลงทั้งเพื่อการพลังงานและการเกษตรรวมทั้งการอุปโภคบริโภค ในชวงแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 3
มีการจัดตั้งกรุงเทพมหานคร โดยงานหลักที่เกี่ยวของกับเรื่องน้ํา ก็คือการปองกันอุทกภัยในเขต
กรุงเทพมหานคร ตอมาในแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 4 ไดมีการจัดตั้งการประปาภูมิภาคในป 2522 เพื่อจัดหาน้ํา