Page 19 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

1-1

บทที่ 1

บทนํา

1.1 ที่มาและความสําคัญ

ในชวงปลายป 2554 ไดเกิดอุทกภัยที่รุนแรงขึ้นในพื้นที่ภาคเหนือตอนลางและภาคกลางของประเทศไทย
สรางความเสียหายมีมูลคาสูงถึง 1.4 ลานลานบาท (เดือนเดน นิคมบริรักษ, 2558: 4) หลังจากนั้นเพียง 3 ป
ในปลายป 2557 ถึงกลางป 2558 ก็ไดเกิดภัยแลงอยางรุนแรงขึ้นในพื้นที่บางสวนของประเทศทั้งใน
ภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคกลาง ที่ขาดแคลนน้ําจนไมสามารถทํานาปไดสงผลตอระบบ

เศรษฐกิจโดยรวมของประเทศ วิกฤติน้ําที่เกิดขึ้นอยางรุนแรงทั้งอุทกภัยและภัยแลงนี้ไดรับความสนใจจาก
สังคมไทยวาวิกฤติดังกลาวเกิดขึ้นดวยสาเหตุใด เปนเพราะการเปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศหรือเกิดจาก
นโยบายการบริหารจัดการน้ําที่ผิดพลาดอยางใดอยางหนึ่งหรือเปนผลรวมของสาเหตุทั้ง 2 ประการ

หากพิจารณาถึงสาเหตุทั้ง 2 ประการที่กลาวขางตนแลว การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศทั้งฝนตกมาก
จนน้ําทวมหรือฝนตกนอยสงผลใหเกิดภัยแลงนั้นเปนปจจัยที่ไมสามารถจะควบคุมได แตนโยบายนั้น
สามารถกําหนดขึ้นเพื่อรองรับสถานการณอุทกภัยและภัยแลงดังกลาวไดตามควรแกกรณี อยางไรก็ตามจาก
การศึกษาในอดีตของสถาบันและนักวิชาการตางๆ เชน สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (2544: ก)
กัมปนาท ภักดีกุล (2554: 24) คณะกรรมการยุทธศาสตรเพื่อวางระบบการบริหารจัดการทรัพยากรน้ํา

(2555: 1) พบวานโยบายน้ําในอดีตไมมีเอกภาพและไมมีการบูรณาการควรมีการแกไข แมแตยุทธศาสตร
การบริหารจัดการทรัพยากรน้ํา (ป พ.ศ. 2558-2569) ซึ่งคณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบเมื่อวันที่ 7 พฤษภาคม 2558
ก็ยังคงมีขอสังเกตจากผูมีสวนไดเสียวาไมมีรายละเอียดโครงการและการลงทุน (สิทธิณี หวงนาค, 2558: B-12)

ประกอบกับในขณะนี้เขื่อนใหญ 4 เขื่อน ที่สงน้ําใหกับลุมน้ําเจาพระยามีน้ําในเขื่อนนอยมากเหมือนชวง
เริ่มตนที่เขื่อนเพิ่งจะกอสรางแลวเสร็จและเริ่มสะสมน้ํา ซึ่งอาจจะใชเวลาหลายปเพื่อใหมีปริมาณเก็บกัก
ตามที่ไดกําหนดไว จึงมีความจําเปนที่จะตองทบทวนวานโยบายน้ําในอดีตนั้น ไดกําหนดไวอยางไรเพื่อ
รองรับสถานการณที่ผานมา ซึ่งอาจจะตองกําหนดนโยบายน้ําในอนาคตขึ้นใหม เมื่อศึกษาเบื้องตนพบวารัฐ

ไทยไดกําหนดนโยบายน้ํามาเปนเวลาชานานตั้งแตกรุงสุโขทัยจนถึงปจจุบัน แตนโยบายน้ําดังกลาวนี้มีที่มา
จากหลายแหลง ทั้งจากกฎและระเบียบ คําแถลงนโยบายของคณะรัฐมนตรีตอรัฐสภา แผนพัฒนาเศรษฐกิจ
และสังคมแหงชาติฉบับตางๆ มติคณะรัฐมนตรี และแผนบริหารราชการแผนดิน เปนตน นโยบายน้ําเหลานี้ไม
มีการรวบรวมไวในที่เดียวกัน การคนควาและศึกษาจึงใชเวลามาก และไมครบถวนตอการนําบทเรียนใน

อดีตมาวิเคราะหเพื่อประกอบการตัดสินใจหากจะกําหนดนโยบายขึ้นในอนาคตจึงมีความจําเปนที่จะตอง
จัดทําฐานขอมูลนโยบายน้ําขึ้นเพื่อใชประโยชนในการคนควา และเปนเอกสารอางอิง ตลอดจนเปนการบันทึก
ประวัติศาสตรการกําหนดนโยบายในอดีตจนถึงปจจุบันวาเปนมาอยางไรอีกประการหนึ่งดวย

1.2 วัตถุประสงค
1.2.1 เพื่อรวบรวมนโยบายน้ําที่ไดกําหนดขึ้นจากอดีตถึงปจจุบัน
1.2.2 จัดทําฐานขอมูลนโยบายน้ําเรียงตามลําดับเวลาในลักษณะจดหมายเหตุเพื่อใหอนุชนใช

คนควาและอางอิง