Page 125 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

มีคนชอบถามว่า ในทางพระพุทธศาสนาวิญญาณมีหรือไม่ ก็

ตอบได้ตรงไปตรงมาว่าวิญญาณมี แต่เราต้องเข้าใจว่า วิญญาณนั้น
คืออะไร ที่คนถามโดยมากมักจะสงสัยว่าวิญญาณที่ออกจากร่าง

หมายความว่าตายแล้ววิญญาณออกไปไหน ไปนั่นไปนี่ต่อไป หรือว่า

เชิญวิญญาณมาพูดกันได้ อะไรอย่างนั้น เขาก็สงสัยว่ามันจะเป็นไปใน
รูปนั้นหรือไม่

ถ้าเราศึกษาธรรมะในพระพุทธศาสนาอย่างถูกต้อง วิญญาณ

มันไม่ใช่รูปนั้น ไม่ใช่รูปเชิญเข้ามาทรงได้ ไม่ใช่รูปที่ว่าออกจากร่าง
โน้นมาสู่ร่างนี้ได้ แต่วิญญาณในแง่ธรรมะของพระพุทธศาสนาแท้ๆ

จริงๆ นั้น มันอยู่ที่การกระทบของอายตนะภายในกับภายนอก คือตา

กับรูปกระทบกันเกิดความรู้ทางตานี้เรียกว่า จักขุวิญญาณ คือความรู้
ทางตา เสียงมากระทบหูก็เกิดโสตวิญญาณ คือความรู้ทางหู กลิ่นมา

กระทบจมูกก็เกิดฆานวิญญาณ คือความรู้ทางประสาทของจมูก รส

มากระทบลิ้นก็เกิดชิวหาวิญญาณ ความรู้ทางลิ้น สิ่งอันใดมากระทบ

ร่างกายเราก็รู้เรียกว่าโผฏฐัพพะแล้วก็เกิดกายวิญญาณ เกิดความรู้
ทางกายขึ้นแล้วความรู้เหล่านั้นมันไปถึงใจ ก็เกิดมโนวิญญาณขึ้นมา

ความรู้ทางใจ เราอย่าตั้งปัญหาถามว่า จิตคืออะไร ใจคือ

124 ปั จ จุ บั น ข ณ ะ คื อ แ ส ง ส ว่ า ง