Page 34 -
P. 34
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
34 การผลิตพืชตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
๙.๙ พืชสมุนไพรที่อยู่ในบัญชียาแห่งชาติ มะขามแขก
กระทรวงสาธารณะสุขได้เพิ่มยาจากสมุนไพรไว้ใน ข้อบ่งใช้ เพื่อบรรเทาอาการท้องผูก
บัญชียาหลักแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๕๖ “บัญชียาจากสมุนไพร” ตัวยาสำาคัญ ผงใบ หรือผงใบ และฝักมะขามแขก
หมายความว่า รายการยาจากสมุนไพรที่เป็นยาแผนไทยหรือ กล้วย
ยาแผนโบราณ และยาพัฒนาจากสมุนไพร ทั้งนี้สามารถ ข้อบ่งใช้ เพื่อรักษาแผลในกระเพาะอาหารบรรเทา
จำาแนกเป็นกลุ่มยาได้ดังนี้ อาการท้องเสียชนิดที่ไม่เกิดจากการ
๑. ยาขับลม บรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ : ติดเชื้อ
ยาขมิ้นชัน ยาขิง ตัวยาสำาคัญ ผงกล้วยน้ำาว้าชนิดแก่จัด หรือ
๒. ยาบรรเทาอาการท้องผูก : ยาชุมเห็ดเทศ กล้วยหักมุกชนิดแก่จัด
ยามะขามแขก ฟ้าทะลายโจร
๓. ยาบรรเทาอาการท้องเสีย : ยากล้วย ยาฟ้าทะลายโจร ข้อบ่งใช้ เพื่อบรรเทาอาการท้องเสียชนิดที่ไม่เกิด
๔. ยารักษาแผลในกระเพาะอาหาร : ยากล้วย จากการติดเชื้อ เช่น อุจจาระไม่เป็นมูก
๕. ยาบรรเทาอาการคลื่นไส้อาเจียน : ยาขิง หรือมีเลือดปน บรรเทาอาการเจ็บคอ
๖. ยาอาการของระบบทางเดินหายใจ : ยาฟ้าทะลายโจร บรรเทาอาการของโรคหวัด (common cold)
๗. ยาอาการทางระบบผิวหนัง : ยาทิงเจอร์ทองพันชั่ง เช่น เจ็บคอ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ
ยาทิงเจอร์พลู ยาบัวบก ยาเปลือกมังคุด ยาพญายอ ตัวยาสำาคัญ ผงจากส่วนเหนือดินของฟ้าทะลายโจร
ยาว่านหางจระเข้ ยาเมล็ดน้อยหน่า ทองพันชั่ง
๘. ยาอาการทางกล้ามเนื้อและกระดูก : ยาเถาวัลย์เปรียง ข้อบ่งใช้ เพื่อทาแก้กลากเกลื้อน โรคผิวหนังที่
ยาสำาหรับใช้ภายนอก ยาพริก ยาไพล เกิดจากเชื้อรา น้ำากัดเท้า
๙. ยาอาการทางระบบทางเดินปัสสาวะ : ยากระเจี๊ยบแดง ตัวยาสำาคัญ สารสกัดเอทิลแอลกอฮอล์
ยาหญ้าหนวดแมว ของใบทองพันชั่งสด
๑๐. ยาแก้ไข้แก้ร้อนใน : ยาบัวบก ยามะระขี้นก พลู
ยารางจืด ยาหญ้าปักกิ่ง ข้อบ่งใช้ เพื่อบรรเทาอาการผิวหนังอักเสบ
๑๑. ยาถอนพิษเบื่อเมา : ยารางจืด อาการอักเสบจากแมลง กัด ต่อย
๑๒. ยาลดความอยากบุหรี่ : ยาหญ้าดอกขาว ตัวยาสำาคัญ สารสกัดเอทิลแอลกอฮอล์ ของใบพลูสด
ชนิดพืชสมุนไพรและยาที่พัฒนาจากสมุนไพร บัวบก
ในบัญชียาหลักแห่งชาติ มีดังนี้ ข้อบ่งใช้ เพื่อใช้สมานแผล
ตัวยาสำาคัญ สารสกัดเอทิลแอลกอฮอล์ ของใบบัวบกแห้ง
ขมิ้นชัน มังคุด
ข้อบ่งใช้ เพื่อบรรเทาอาการแน่นจุกเสียด ท้องอืด ข้อบ่งใช้ เพื่อทาแผลสด และแผลเรื้อรัง
ท้องเฟ้อ ตัวยาสำาคัญ สารสกัดเอทิลแอลกอฮอล์ ของเปลือก
ตัวยาสำาคัญ ผงเหง้าขมิ้นชัน มังคุดแห้ง
ขิง พญายอ
ข้อบ่งใช้ เพื่อบรรเทาอาการท้องอืด ขับลม แน่นจุก ข้อบ่งใช้ ยาครีมเพื่อบรรเทาอาการของเริมและ
เสียด ป้องกันและบรรเทาอาการคลื่นไส้ งูสวัดรักษาแผลในปาก แผลจากการ
อาเจียนจากการเมารถ เมาเรือ ป้องกัน ฉายรังสีและเคมีบำาบัด ยาโลชันบรรเทา
อาการคลื่นไส้ อาเจียน หลังการผ่าตัด อาการ ผดผื่นคัน ลมพิษ ตุ่มคัน ยาขี้ผึ้ง
ตัวยาสำาคัญ ผงเหง้าขิงที่มีน้ำามันหอมระเหย บรรเทาอาการอักเสบ ปวด บวม
ชุมเห็ดเทศ จากแมลงกัดต่อย ยาทิงเจอร์ บรรเทา
ข้อบ่งใช้ เพื่อบรรเทาอาการท้องผูก อาการของเริม และงูสวัด
ตัวยาสำาคัญ ผงใบชุมเห็ดเทศ ตัวยาสำาคัญ สารสกัดเอทิลแอลกอฮอล์ของ
ใบพญายอแห้ง
