Page 260 -
P. 260
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
242 การตรวจวัดสภาพอากาศและการแปลความหมาย
ตารางที่ 9.11 (ต่อ)
ชนิดของเมฆ ขนาด รูปร่าง เงา โทนสี (ความสว่าง) เนื่อภาพ
visible infrared
นิมโบสเตรตัส เป็นแผ่น มักมีขนาด ติดต่อกันเป็นแผ่น มีเงาเข้มกว่า ขาวถึงขาวจัด ขาวเรียบ เรียบ
สัมพันธ์กับแนว หรือเป็นแนว สเตรโตคิวมิวรัส
ปะทะอากาศเย็นและ
บริเวณร่องมรสุมใน
เขตร้อน
คิวมิวลัส ก้อนเล็กๆ กระจาย เป็นกลุ่มก้อน บางที เงายอดขรุขระ สีขาวจัด สีขาวจัดเพราะ เรียงตามยอด
เป็นบริเวณกว้างหรือ ยาวเรียบตามชายฝั่ง ช่วงที่เพิ่มขนาด โดยเฉพาะ ยอดเมฆมี ทั่วเซอร์รัสที่
เป็นกลุ่ม หรืออาจมีก้อน มีเงาชัดเจนเป็น ช่วงการเพิ่ม อุณหภูมิต ่ากว่า กระจายอยู่
เดี่ยวๆ เงาด้านตรงข้าม ขนาด ตอนบนของ
กับทิศของแสง กลุ่มเมฆหลักที่
จากดวงอาทิตย์ มีฝนตกหนัก
และฟ้ าคะนอง
ที่มา : ดัดแปลงจาก Xu et al. (1990)
ในสภาพอากาศโดยทั่วไปเมฆชนิดต่างๆ มักเกิดปะปนกันไปจากข้อมูลดาวเทียม
ลักษณะของเมฆจะท าให้ทราบถึงลักษณะอากาศที่เกิดขึ้น ลักษณะอากาศในเขต
ร้อนและเขตกึ่งร้อนที่สังเกตจากข้อมูลดาวเทียมดังนี้
1) แถบลมพัดสอบเข้าหากันบริเวณเขตร้อน (Intertropical Convergence Zone :
ITCZ) แถบลมพัดสอบเข้าหากันบริเวณเขตร้อนเกิดจากการพัดสอบเข้ามาปะทะกันของลมมรสุม
และลมสินค้าบริเวณเส้นศูนย์สูตร ภาพจากข้อมูลดาวเทียมจะเป็นกลุ่มเมฆในบริเวณนี้ต่อกันเป็น
แนวตะวันออก ตะวันตก เป็นเมฆคิวมูโลนิมบัส คิวมูลัส หนาทึบ อาจมีขนาดกว้าง 2 ถึง 10 องศา
ละติจูด และมีความยาวถึง 1,000 กิโลเมตร ซึ่งบางกลุ่มมีลักษณะวนเป็นก้นหอย (vortex) เข้าหา
ศูนย์กลางประมาณร้อยละ 80 ของพายุใต้ฝุ่นในทะเลจีนเกิดจากลักษณะอากาศเช่นนี้
2) ระบบการยกตัวในแนวตั้งของมวลอากาศขนาดระดับกลาง (Mesoscale
Conevective System : MCS) เป็นกลุ่มเมฆที่เกิดจากการยกตัวของอากาศรุนแรง จนเป็นกลุ่มหรือ
เป็นแนว เช่น แนวลมกรรโชกแรง (squall lines) แนวเมฆเส้น (Arc cloud lines) เป็นต้น
แนวลมกรรโชกแรง (Squall Line) จะเป็นแนวที่ประกอบด้วย เมฆคิวมูลัส หรือ
คิวมูโลนิมบัส เรียงเป็นแนวยาว เคลื่อนที่ไปพร้อมกับมีฝนตกและพายุฟ้าคะนอง
แนวเมฆเส้น (Arc-Cloud Lines) เป็นกลุ่มเมฆมีขอบรูปโค้งชัดเจน เคลื่อนที่
จากพายุฝนฟ้ าคะนองที่ก าลังสลายตัว อาจเกิดต่อเนื่องจาก แนวลมกรรโชกแรงเป็นแบบก่อตัว
แนวตั้งที่มีความหนา (deep convection)
