Page 240 -
P. 240
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
222 มวลอากาศและแนวปะทะอากาศ ฤดูกาล ภูมิอากาศและภูมิอากาศโบราณ
2. การสะสมความร้อนในมหาสมุทรทางซีกโลกใต้
เนื่องจากน ้ามีความจุความร้อนจ าเพาะมากกว่าดินประมาณ 3 เท่า น ้ารับ
พลังงานจากดวงอาทิตย์ได้มากถึงประมาณร้อยละ 97 ดินและต้นไม้ตลอดจนอาคารบ้านเรือน
ได้รับพลังงานจากดวงอาทิตย์โดยเฉลี่ยประมาณร้อยละ 60 แต่ดิน ต้นไม้ และอาคารบ้านเรือนจะ
แผ่กระจายความร้อนที่สะสมไว้ออกมาอย่างรวดเร็ว แต่น ้าจะแผ่กระจายพลังงานความร้อนที่สะสม
ไว้ออกมาช้ากว่าดิน ในช่วงฤดูหนาวของซีกโลกเหนือมีปรากฏการณ์ส าคัญที่ท าให้ลมสินค้า
ตะวันออกเฉียงเหนือและลมสินค้าตะวันตกเฉียงใต้อ่อนก าลังเกิดขึ้น เนื่องจากการสะสมความร้อน
ในมหาสมุทรทางซีกโลกใต้มากกว่าทางซีกโลกเหนือ ซึ่งมีผลท าให้การไหลของกระแสน ้าอุ่นบริเวณ
ผิวน ้าทะเลลดลง และท าให้กระแสน ้าเย็นใต้ทะเลลึกไหลวนเวียนลดลง (ภาพที่ 8.21) ด้วยเหตุผล
ดังกล่าว ซีกโลกเหนือที่ละติจูดสูงๆ จึงหนาวเย็นมากและมีหิมะตกมากกว่าปกติ เมื่อถึงฤดูหิมะที่
ตกลงมามากกว่าปกติยังคงปกคลุมซีกโลกเหนือ แต่พลังงานจากดวงอาทิตย์ในฤดูร้อนนั้นไม่
สามารถท าให้หิมะละลายได้ เนื่องจากหิมะสามารถสะท้อนแสงจากดวงอาทิตย์ได้ถึงร้อยละ 97
แม้ว่ายังมีพลังงานจากดวงอาทิตย์ในช่วงอินฟราเรดอีกประมาณร้อยละ 50 ก็ตาม พลังงานจากดวง
อาทิตย์ในช่วงของแสงประมาณร้อยละ 45 ที่ถูกสะท้อนกลับสู่บรรยากาศ จึงไม่ได้ท าให้อากาศ
อบอุ่นขึ้น แต่ยังคงเป็นฤดูร้อนที่หนาวเย็นและมีหิมะตกลงมาเป็นครั้งคราว แต่ขณะเดียวกันซีก
โลกใต้เป็นฤดูหนาวที่หนาวเย็นและเริ่มมีหิมะตกมากกว่าปกติ ยุคน ้าแข็งอาจเริ่มต้นขึ้นในช่วงเวลา
ที่มีการสะสมความร้อนในมหาสมุทรทางซีกโลกใต้สูงกว่าปกติมากจนกระทั่งลมสินค้าอ่อนก าลัง
ผิดปกติ โดยปกติลมสินค้าจะอ่อนก าลังแต่ละครั้งห่างกันประมาณ 3 ป ี หรือ 4 ป ี หรือ 5 ป ี ขึ้นกับ
การสะสมความร้อนในมหาสมุทร ความร้อนที่สะสมในมหาสมุทรมากท าให้ลมสินค้าอ่อนก าลัง
รุนแรงมาก ซึ่งจะมีผลอย่างมากต่อการตกของหิมะในซีกโลกเหนือ นอกจากพลังงานจากดวง
อาทิตย์แล้ว น ้ารับพลังงานจากที่ใดเพิ่มขึ้นหรือไม่จึงท าให้ความร้อนสะสมได้มากกว่าปกติ อาจ
เป็นไปได้ว่า น ้าในมหาสมุทรได้รับความร้อนจากการระเบิดของภูเขาไฟที่มาจากจุดร้อน (Hot
Spot) ซึ่งเป็นภูเขาไฟที่มักมีปากปล่องอยู่ใกล้กับผิวน ้าทะเลและเป็นส่วนที่ระบายแมกม่า (Magma)
จากเนื้อโลกหรือแมนเติล (Mantle) ระดับลึก ซึ่งการปะทุของแมกม่าบริเวณจุดร้อนนี้อาจ
สอดคล้องกับการคลาดต าแหน่งของศูนย์กลางของแก่นในของโลกซึ่งท าให้แมกม่ามีความดันและ
อุณหภูมิสูงขึ้นกว่าปกติ
