Page 44 -
P. 44
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
การกําหนดวิสัยทัศน์ พันธกิจ และเป้าหมาย 39
ขององค์กรในอนาคต วิสัยทัศน์ไม่ใช่คําสั่งสอนหรือคติประจําใจขององค์กร ไม่ใช่ข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้น
ในปัจจุบัน แต่เต็มไปด้วยความคาดหวัง ข้อสมมติฐาน วิสัยทัศน์ยังไม่มีถูกหรือผิด เนื่องจากเป็นสิ่งที่
เราอยากจะเป็นในอนาคต และวิสัยทัศน์ไม่ควรจะนิ่งด้วย ไม่ใช่กําหนดวิสัยทัศน์แล้วจะใช้ไปจนชั่วนิจ
นิรันดร์ แต่ก็ไม่ใช่สิ่งที่จะเปลี่ยนกันไปทุกปี ในเมืองไทยกระบวนการได้มาซึ่งวิสัยทัศน์ส่วนใหญ่แล้ว
มักจะถูกกําหนดมาจากผู้บริหารสูงสุดหรือกลุ่มผู้บริหารระดับสูงภายในองค์กร โดยไม่ให้ความสนใจ
ต่อการเปลี่ยนแปลงของปัจจัยภายนอกที่จะส่งผลกระทบต่อองค์กร ดังนั้นการกําหนดวิสัยทัศน์ที่ดี
จะต้องเริ่มต้นจากการประเมินดูว่าจะมีปัจจัยภายนอกองค์กรอะไรบ้างที่จะส่งผลกระทบต่อองค์กรใน
อนาคต อาจจะเป็นในเรื่องของนโยบายของรัฐบาล การเข้ามาของคู่แข่งขันใหม่ ๆ พฤติกรรมของ
ผู้บริโภคที่เปลี่ยนไป พัฒนาการของเทคโนโลยีใหม่ ๆ สภาวะเศรษฐกิจ เป็นต้น โดยปกติการกําหนด
วิสัยทัศน์จะอยู่ที่ไม่เกิน 5 ปี ซึ่งคุณลักษณะที่ดีของวิสัยทัศน์มี 6 ประการ ได้แก่
1. imaginable คือ ภาพฝันในอนาคต
2. desirable คือ มีความดึงดูดและน่าสนใจสําหรับบุคคลต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง ไม่ว่าจะเป็นผู้
ถือหุ้น ลูกค้า พนักงาน
3. feasible คือ มีโอกาสของความเป็นไปได้
4. focused คือ มีความชัดเจนเพียงพอที่จะเป็นรากฐาน สําหรับการตัดสินใจที่สําคัญของ
องค์กร
5. flexible คือ กว้างเพียงพอต่อการเปลี่ยนแปลงในอนาคต
6. communicable คือ สามารถที่จะสื่อสารได้อย่างง่ายและชัดเจน
ปีเตอร์ เซงเก้ (Peter M.Senge, 1990) กล่าวถึงวิสัยทัศน์ว่า อะไรเป็นสิ่งที่เราต้องการสร้าง
ขึ้นและอะไรเป็นสิ่งที่มีความสําคัญกับเรา โดยที่วิสัยทัศน์เป็นสิ่งเครื่องบ่งชี้ถึงความต้องการในอนาคต
ขององค์กร เช่น ตําแหน่ง ผลงาน การยอบรับ เป็นต้น
เจริญสิน เลิศมหกิจ (ม.ป.ป.) ที่ปรึกษาส่วนการจัดการธุรกิจ สถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งชาติ ได้
กล่าวถึงวิสัยทัศน์ว่า เป็นคําที่ผู้รู้ นักวิชาการ นักธุรกิจ และผู้ที่เกี่ยวข้อง ให้คํานิยามความหมายกัน
ขึ้นอยู่กับแนวคิด ความรู้ ความเข้าใจ และประสบการณ์ที่แตกต่างกัน โดยมักจะนึกถึงคําสุภาษิตที่ว่า
“ฝันให้ไกล แล้วไปให้ถึง” ซึ่งวิสัยทัศน์เกี่ยวข้องกับการวางแผนเชิงกลยุทธ์และการนําองค์กร องค์กร
ที่ไม่มีวิสัยทัศน์จึงเปรียบเสมือนเรือที่ไม่มีหางเสือ ล่องลอยไปในทะเลอย่างไร้ทิศทาง อาจชนหิน
โสโครกและอับปางเมื่อไรก็ได้ ในขณะที่องค์กรที่มีวิสัยทัศน์และจัดทําด้วยความเข้าใจก็เหมือนเรือที่มี
หางเสือ แม้จะกําหนดทิศทางผิดอาจทําให้ชนหินโสโครกและอับปางได้ แต่ถ้ามีการทบทวนวิสัยทัศน์
สม่ําเสมอ เปรียบได้กับการสํารวจเส้นทางการเดินทางล่วงหน้า ก็สามารถปรับเปลี่ยนวิสัยทัศน์ (หรือ
หางเสือเรือ) เพื่อให้อยู่ในทิศทางที่สามารถหลบหลีกการชนหินโสโครกและรอดพ้นจากการอับปางได้
โดยรวมแล้ว วิสัยทัศน์เกี่ยวข้องกับทิศทางขององค์กร จุดหมายในอนาคต สิ่งที่ท้าทายและแรงบันดาล
การกําหนดยุทธศาสตร์ (Strategy Formulation)
