Page 30 -
P. 30
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
3. การผสมเกสร (Pollination)
เพื่อป้องกันการปะปนของละอองเกสรจากต้นอื่น ควรระวังการปนเปื้อนของเกสรจากต้นอื่นที่อาจปลิวมา
เกาะอยู่กับช่อดอกที่คลุมถุงนั้น หลังจากเก็บละอองเกสรจากช่อดอกแล้ว จะมีอายุอยู่ได้ไม่นานนัก หลังจากนั้น
2-3 ช.ม. ละอองเกสรอาจไม่มีชีวิตอีกต่อไป ดังนั้นการปฏิบัติในการผสมเกสรจึงต้องท าอย่างรวดเร็ว
การผสมเกสรอาจเริ่มได้ในตอนสายของวัน ประมาณ 10:00 น. เป็นต้นไป จนกระทั่งถึงตอนเย็น และมี
ขั้นตอนดังนี้
ภาพที่ 4.14 การเก็บละอองเกสรโดยโน้มถุงกระดาษลงแล้ว
เคาะเบาๆ ก่อนที่จะถอดถุงออกจากต้น
3.1 ในตอนเช้าของวันท าการผสมเกสร ใช้มือทั้งสองโน้มต้นดอกตัวผู้ที่คลุมถุงน้ าตาลไว้ แล้วเคาะเบาๆ ให้
ละอองเกสรร่วงหล่นลงในถุง ก่อนถอดถุงโดยปลดคลิป หรือลวดที่เย็บถุงไว้กับล าต้นข้าวโพดออก แล้วพับปลายถุง
และเอาถุงเกสรเก็บไว้ในถุงผ้าผสมเกสร (Apron) ในกรณีที่ถุงเปียกฝน ก่อนเก็บละอองเกสรต้องรอให้ถุงแห้งก่อน
หากถุงเปียกน้ าจะท าให้ละอองเกสรเสียท างานไม่ได้ผล
3.2 การผสมเกสรท าได้หลายวิธี ดังนี้
3.2.1 น าถุงละอองเกสร (จากภาพที่ 4.15) มาที่ต้นตัวเมียที่เตรียมไว้ (ถ้าเป็นการผสมตัวเอง ก็คือต้น
เดียวกันกับที่เก็บละอองเกสร) รีบดึงถุงกระดาษแก้วที่คลุมดอกตัวเมียที่มีไหมพร้อมการผสมออก แล้วเทละออง
เกสรลงบนเส้นไหม เสร็จแล้วใช้ถุงกระดาษสีน้ าตาลนั่นเองคลุมฝักที่เพิ่งผสมเกสรไว้ทันที พร้อมกับใช้เครื่องเย็บถุง
แนบติดกับต้นไว้ การปฏิบัติต้องกระท าอย่างรวดเร็วเพื่อป้องกันการผสมข้ามจากละอองเกสร ดังในภาพด้านล่าง
ภาพที่ 4.15 แสดงวิธีผสมเกสร
29
