Page 127 -

โครงการพัฒนาหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี

120 สัทวิทยา : การวิเคราะหระบบเสียงในภาษา บทที่ 10 พจนสัทวิทยา

นอกจากนี้ ยังเปนที่สังเกตอีกดวยวา กฎการแปรเสียงที่ตองอางถึงหนวยคําหรือคําใน
บริบท (10.1.1 ) นั้น มีการจัดลําดับกฎในขั้นตางๆ ของการสรางคํา (level ordering) นั่นคือกฎเชนขอ (2)

จะเกิดในขั้นตอนที่มีการเติมตอปจจัย แตจะไมเกิดกับคําสามพยางค ที่มีรูประดับลึกเปนคําสามพยางค
(underived lexical item) คือไมไดเกิดจากการตอปจจัยแลวจึงกลายเปนคําสามพยางค
เชน (จาก Kenstowicz 1995)

(5) ivory [aj], ivory *[+] (ผิด)

niIhtinIale [aj], niIhtinIale *[+] (ผิด)

ตัวอยาง (5) บอกวา กฎ Trisyllabic laxing ขอ (2) ไมมีผลตอคําที่เปนคําสามพยางค
ในรูประดับลึก คือคําที่ไมไดเกิดจากการตอปจจัย

ขั้นตอนของการตอปจจัยก็มีการจัดลําดับชั้นกอน-หลัง เชน

(6) nation > national > nationalize > nationalization
> national > nationality

> *nationity (ผิด)
> *nationational (ผิด)

และในทุกระดับชั้นที่มีการตอปจจัย กฎการเนนพยางคและกฎการแปรเสียง (2) ก็จะมี

ผลตอคําใหมที่เกิดขึ้น ในทุกขั้นตอน เชน

(7) na¸tion [ej] > national [æ] > nationality [æ] > nationalization [+]

ขอสังเกตที่เกี่ยวกับพฤติกรรมในภาษาเชนนี้ บงชี้ถึงความสัมพันธระหวางกฎทางเสียง

กับกฎการสรางคํา และไดพัฒนามาเปนทฤษฎีพจนสัทวิทยา

10.2 พจนสัทวิทยา (Lexical Phonology)

ทฤษฎีนี้พัฒนามาจากเอสพีอี จากการวิเคราะหการแปรเสียงในกระบวนการสรางคํา
(Morphophonemic analysis) ในภาษาอังกฤษ เริ่มโดยนักสัทวิทยา เชนโมฮานัน (Mohanan 1982)

และคีปาสกี (Kiparsky 1982) ผูเสนอการวิเคราะหการแปรเสียงในการสรางคําวาเปนกฎทางเสียงที่เกิด
ในพจนานุกรม หรือ คลังศัพทจําลองในสมอง (lexicon) และควรจัดกฎเหลานี้เปนกฎการสรางคํา
(Lexical rules) ซึ่งแตกตางจากกฎการแปรเสียงในระดับวลีหรือประโยคซึ่งควรจัดเปนกฎในกระบวนการ

หลังการสรางคําแลว (post-lexical rules) คือเปนกฎระดับวลีหรือประโยค (phrasal or sentence rules)