Page 22 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

12

โปรตีนในอาหารขนไมพอเพียง เปนปญหาที่สําคัญควบคูกับไปกับปญหาการใหอาหาร

ไมพอเพียงขางตน ทั้งนี้เนื่องจากการใหอาหารที่มีโปรตีนไมพอเพียงจะทําใหลดการสราง
ฮอรโมนที่เรียกวา “ Growth hormone” ซึ่งจะมีผลยับยั้งการเจริญและพัฒนาของตอม

น้ํานม โดยการไปเพิ่มจํานวนไขมันในตอมน้ํานม สาเหตุหลักของปญหานี้อาจเกิดจาก

การขาดความรูความเขาใจของเจาหนาที่สงเสริม หรือ ของเกษตรกรเอง ที่ไปอานเอกสาร
ภาษาอังกฤษซึ่งจะเขียนความตองการอาหาร (Diets หรือ Ration ) ของโคสาว (Growing

heifers )วาควรมีโปรตีนประมาณ 12 – 16 % ( ตามมาตรฐาน NRC 1989 ) แต

เกษตรกร หรือเจาหนาที่สงเสริมบางคนแปรความหมายผิด โดยมักเขาใจผิดวาอาหาร

( diets หรือ ration ) ในที่นี้หมายถึงอาหารขน( Concentrates feed ) จึงมีการแนะนํา
เกษตรกรใชอาหารขนที่มีโปรตีนเพียง 12 % , 14 % หรือ 16 % ใชเลี้ยงโคหยานม หรือ

โคสาวกันอยางแพรหลายทั้ง ๆ ที่อาหารหยาบคือหญาที่มีคุณภาพต่ํา ( โปรตีนเพียง 5- 6

% ของน้ําหนักแหง ) หรือ ฟางขาว เปนตนคือเมื่อรวมโปรตีนในอาหารขนและอาหาร
หยาบแลวยังไมถึงความตองการโปรตีนของโค จึงทําใหโคสาวไดรับโปรตีนในอาหารไม

พอเพียงทั้ง ๆ ที่ถาอาหารหยาบคุณต่ําแบบนี้ ตองใชอาหารขนที่มีโปรตีนถึง 18 %

จํานวนประมาณ 2 – 4 กิโลกรัม จึงจะพอเพียงไดโปรตีนในอาหารรวม ( Diets หรือ
Ration ) ประมาณ 12 – 16 % ตามคําแนะนํา ( รายละเอียดดูบทตอไปเรื่องอาหารและการ

ใหอาหารโคทดแทน ) ดังนั้น การจัดกลุมโคสาวตามขนาดและอายุจึงเปนสิ่งจําเปน

เพื่อใหโคสาวแตละตัวไดกินอาหารตามความตองการ แตสิ่งเล็ก ๆนอย ๆเหลานี้เกษตรกร
มักจะมองขามโดยมีเหตุผลอันเนื่องจากขอจํากัดเรือนโรงเรือน คนเลี้ยงโคมีจํากัด เปน

ตน แตสิ่งที่ควรตองหลีกเลี่ยงคือการเลี้ยงโคหยานมในคอกเดียวกันกับโคสาว

2. ปญหาดานสุขภาพของโคทดแทน

ปญหาดานสุขภาพ เปนปญหาที่สําคัญรองลงมา หรือ มักเกิดรวมกับการใหอาหารที่ไม

ถูกตองไดแก โรคพยาธิทางเดินอาหารเนื่องจากเกษตรกรมักเลี้ยงโคบนพื้นคอกดินแตมัก
ไมมีการถายพยาธิทางเดินอาหารอยางสม่ําเสมอปละ 1 ครั้ง หรือ 2 ครั้งในกรณีที่เลี้ยง

บนคอกดิน รวมทั้งโรคพยาธิในเลือด ( Blood parasites ) ที่สําคัญไดแก โรค

อะนาพลาสโมซีส ( Anaplasmosis ) โรคไขเยี่ยวแดง ( Babesiosis ) และ โรคไท
เลอริโอซีส ( Theileriosis ) ซึ่งมีแมลงดูดเลือด และ เห็บ เปนพาหะ โดยสังเกตภายนอก

จะเห็นโคผอม โตชา ขนหยอง เยื่อเมือกบริเวณชองคลอดซีดกวาปกติ ซึ่งอาจตองมี

การควบคุมเห็บ แมลงดูดเลือด ควบคูไปกับการเจาะเลือดปายแผนกระจก ( Slide ) สง
ตรวจเพื่อวางแผนในการใชยาตาง ๆ ไดแกกลุม คลอเทตราไซคลีน ( Chlotetracycline )

หรือ Imizol ควบคุมแกโคทดแทนในฤดูฝนประมาณ 50 วันซึ่งระยะนี้มีแมลงที่เปน