Page 12 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

2

บทที่ 1

พันธุโคนมและสัดสวนของฝูงโคในฟารม

โคนมจัดเปนสัตวกระเพาะรวม หรือ สัตวเคี้ยวเอื้อง ( Ruminant ) สามารถแบงออกไดเปน 2
กลุมใหญ ๆ ตามแหลงกําเนิดไดแก

1. โคนมในเขตหนาว ( Bos taurus ) เปนโคที่มีถิ่นกําเนิดในเขตหนาว หรือ มักจะ

เรียกวาโคยุโรป ลักษณะทั่วไปแนวสันหลังเรียบตรง ไมมีโหนก มีขนคอนขางยาว ใบหูสั้นปลายมน

ตัวอยางพันธุโคนมในกลุมนี้ไดแก พันธุโฮลสไตนฟรีเชี่ยน , พันธุบราวสวิส , พันธุเจอรซี่ และ พันธุ

เรดเดน เปนตน
ลักษณะเดนทั่วไป เปนโคที่ใหผลผลิตน้ํานมสูง เหมาะสําหรับเลี้ยงในเชิงธุรกิจเพื่อรีดนม

จําหนาย

ลักษณะดอยทั่วไป ไมทนตออากาศรอน ออนแอตอโรคแมลงในเขตรอน โดยเฉพาะโรค
ที่เกี่ยวกับพยาธิในเลือดที่มีเห็บและแมลงดูดเลือดเปนพาหะนําโรค เชน โรคอะนาพลาสโมซีส

(Anaplasmosis ) , โรคไขเยี่ยวแดง ( Babesiosis ) , โรคไทเลอริโอซีส ( Theileriosis ) และ

ทริปปาโนโซเมียซีส ( Trypanosomiasis )

2. โคนมในเขตรอน ( Bos indicus ) เปนโคที่มีถิ่นกําเนิดในเขตรอน หรือ มักจะเรียกวาโค

อินเดีย บางครั้งมักเรียกรวม ๆ วาโคซีบู ( Zebu ) ลักษณะทั่วไปมีโหนกที่หลัง มีเหนียงหยอนยานใตคอ
โครงรางมีขนาดเล็ก ขนคอนขางสั้น ผิวหนังคอนขางหยอนยนทําใหกระตุกไลแมลงไดดี ตัวอยางพันธุ

โคในกลุมนี้ไดแก พันธุซาฮิวาล ( Sahiwal ) , พันธุเรดซินดี้ ( Red Sindhi ) เปนตน

ลักษณะเดนทั่วไป เปนโคทนทานตออากาศรอน ตลอดจนแมลงและโรคพยาธิในเลือด

ลักษณะดอยทั่วไป ผลผลิตน้ํานมต่ํา ระยะรีดนมสั้น อั้นนมตองใชลูกโคกระตุนจึงปลอย
น้ํานม รีดนมยากมักเตะขณะรีดนม จึงไมเหมาะสําหรับเลี้ยงในเชิงธุรกิจเพื่อรีดนมจําหนาย

แตเหมาะสําหรับเลี้ยงเพื่อรีดนมกินในครัวเรือน

ประเทศไทยเคยนําเขาทั้งโคนมในเขตหนาว และ โคนมในเขตรอน ในรูปของตัวโคและน้ําเชื้อ

แชแข็ง ( Frozen semen ) เกือบทุกพันธุ โดยนําโคนมทั้งสองกลุมมาผสมขามกันมีวัตถุประสงคเพื่อ
ผลิตโคนมลูกผสมที่ใหผลผลิตน้ํานมที่เหมาะสมและสามารถทนตออากาศรอนไดพอสมควรและเกษตรกร

เลี้ยงไดงายภายใตสภาพภูมิอากาศที่รอนชื้นแบบประเทศไทย ซึ่งจากขอมูลการผสมพันธุและคัดเลือก

พันธุโคนมตลอดระยะประมาณ 40 ปจนถึงปจจุบัน กรมปศุสัตวจึงไดคัดเลือกโคนมพันธุโฮลสไตน
ฟรีเชี่ยน ( Holstein Friesian ) เปนพันธุหลักในการปรับปรุงพันธุโคนมสําหรับประเทศไทย ทั้งนี้

เนื่องจากโคนมพันธุโฮลสไตนฟรีเชี่ยนเปนพันธุที่หาไดงาย นิยมเลี้ยงกันทั่วโลก ผลผลิตน้ํานมสูง และ