Page 105 -
P. 105
ิ
โครงการพัฒนาหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ิ
์
ื
ิ
ิ
บทที่ 10
การจัดทาแปลงสาธิตในระดับไร่-นาเกษตรกร
ในข้นตอนสุดท ้ายของงานวิจัยในระดับไร่-นาเกษตรกร คือการนาเทคโนโลยีที่ได ้รับความมั่นใจจาก
ั
่
การวิจัยและการทดสอบทั้งในระดับสถานีวิจัยและในระดับไร-นาเกษตรกร ไปจัดทาแปลงสาธิตใน
พื้นที่ของเกษตรกร เพื่อให ้เกษตรนาไปใช ้ หรือนาไปปรับใช ้ ในพื้นที่เปาหมาย ดังน้น พื้นที่ที่จะใช ้
้
ั
็
จัดท าแปลงสาธิตรวมทั้งแปลงวิจัย ควรเลือกจากพื้นที่ที่เปนตัวแทนในแหล่งกระจายเทคโนโลยี
และเกษตรกรเจ ้าของพื้นที่ ควรจะเปนผู้นาในท ้องถิ่น หรือเปนพื้นที่ของผู้ด าเนินธุรกิจด ้านเมล็ดพันธุ์
็
็
ั
ู
ั
และปจจัยการผลิต เพื่อเปนการกระจายความร้สู่เกษตรกรได ้กว ้างขวางขึ้น นอกจากนี้ การจดทา
็
แปลงสาธิตรวมกับองค์กรงานวิจัยและองค์กรการศึกษา จะช่วยให ้ความร้กระจายไปสู่นกวิจัยรุ่นใหม่
ู
่
ั
ั
และสู่นกศึกษารุ่นใหม่ได ้รวดเรวขึ้นอีกด ้วย ดังน้น จึงสามารถสรุปหนวยงานและองค์กรที่มี
่
ั
็
ประสิทธิภาพในการจัดทาแปลงสาธิตสู่เกษตรกร ได ้ดังน ี้
ั
1. หัวหน้ากลุ่มเกษตรกร หรือเกษตรกรที่ได ้รับการยอมรับจากเกษตรกรอื่นๆในพื้นที่น้น
ั
้
2. ผู้ด าเนินธุรกิจเมล็ดพันธุ์และธุรกิจปจจัยการผลิตในพื้นที่เปาหมาย
3. องค์กร/ หน่วยงานวิจัยภาครัฐ ได ้แก่ สถาบันวิจัย มหาวิทยาลัย และสถาบันการศึกษาภาค
เกษตรกรรม
ในการจัดท าแปลงสาธิตในระดับไร่-นาเกษตรกร สามารถด าเนินการได ้ใน 2 ลักษณะใหญ่ๆ คือ
1. แปลงสาธิตร่วมกับแปลงวิจัยทดสอบพันธุ์: โดยท าการสาธิตพันธุ์ที่มีความศักยภาพและมี
ความพร้อม (Promising Variety) มาปลูกสาธิตที่ก าหนดให ้มีพื้นที่ 1 บล็อคด ้านหน้าของแปลง
วิจัยทดสอบพันธุ์ โดยจัดให ้มีระยะระหว่างแถวและความยาวของแถวเท่ากับขนาดของแปลงวิจัย
หรือมีความยาวไม่น้อยกว่า 3.0 เมตร แต่ให ้มีจานวนแถวของแต่ละพันธุ์สาธิตที่เท่ากันและไม่
น้อยกว่า 6 แถวต่อพันธุ์
ในการบันทึกข ้อมูลการจัดท าแปลงสาธิตพันธุ์ข ้าวโพด ทั้งข ้าวโพดเลี้ยงสัตว์และข ้าวโพดฝกสด
ั
จะต ้องมีพันธุ์เปรียบเทียบ (Check Variety : CK) ซึ่งควรจะต ้องปลูกเปนพันธุ์แรก แล ้วจึงตาม
็
ด ้วยพันธุ์ที่มีความดีเด่นและมีจานวนเมล็ดพันธุ์พร้อมที่จะให ้เกษตรกรนาไปปลูกได ้
แผนผังแปลงทดสอบและสาธิตพันธุ์ข้าวโพด
фͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲ K Z Z ZKt^ ͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲͲх
BOARDER ROWS BOARDER ROWS
CK D-01 D-02 D-03 D-04 D-05 D-06 D-07 D-08 D-09 D-10
การปลูกและการปฏิบัติดูแลรักษาแปลงสาธิตในลักษณะนี้ อันได ้แก่ การก าหนดอัตราปลูก อัตรา
และวิธีการใส่ปุย รวมทั้งการอารักขาพืช จะด าเนินการเช่นเดียวกับแปลงวิจัยทดสอบพันธุ์
๋
ั
เมื่อถึงระยะเก็บเกี่ยวที่จะท าการสาธิตส าหรับข ้าวโพดเลี้ยวสัตว์และข ้าวโพดฝกสด ควรจะต ้องมี
้
ั
ปายแสดงชื่อพันธุ์ และ/ หรือ เทคโนโลยีการผลิตที่ชัดเจน สิ่งที่ส าคัญคือการแสดงลักษณะฝก
ั
ปอกเปลือกในข ้าวโพดเลี้ยงสัตว์ และลักษณะฝกสดทั้งเปลือกในข ้าวโพดฝกสด ด ้านของแถว
ั
ลึกเข ้าไปอย่างน้อย 5 ต ้น ทุกแถว เพื่อให ้ผู้ชมแปลงสาธิต ได ้สังเกตุเห็นลักษณะของต ้นและ
ั
ฝกได ้อย่างชัดเจน
104
