Page 25 -

ิ
ิ
ิ
์
ิ
ื
โครงการพัฒนาหนังสออเล็กทรอนกสเฉลมพระเกียรต สมเด็จพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกุมาร ี
ั
ุ
22

Farooq M, Dan-Lantsman C, Belair J. Cartilage injury patterns in the professional
athlete, Journal of Cartilage & Joint Preservation, 2023, 100148,
https://doi.org/10.1016/j.jcjp.2023.100148.

Fujioka R, Aoyama T, Takakuwa T. The layered structure of the articular

surface. Osteoarthritis Cartilage. 2013;21(8):1092-1098. doi:10.1016/j.joca.2013.04.021

1. lamina splendens ชั้นผิวของ cartilage ที่อยู่ส่วนนอกสุด ที่มีความแข็งแรงมาก จะ
เป็นส่วนที่ไม่มี cell chondrocyte ชั้นนี้จะมีใย collagen ขนาดเล็กสานกันเป็นแผ่นแบนๆจำนวนมาก

และ แผ่น collagen นี้ จะเรียงตัวขนานกับผิวของกระดูก เพื่อต้านทานแรงดึง และป้องกันการไหลของ

hyaluronic acid ออกจาก cartilage ในชั้นนี้จะมี PG และน้ำน้อย ชั้นนี้มีคุณสมบัติยอมให้น้ำผ่านได้บ้าง
2. tangential zone เป็นชั้นที่อยู่ลึก ถัดลงมาจากผิวของ cartilage ในชั้นนี้จะมี cell

chondrocyte ที่มีรูปร่างแบนเรียวยาว วางตัวขนานกับผิวของกระดูก cell chondrocyte ที่อยู่ในชั้นนี้
นั้น เป็น cell ที่ไม่ทำงาน (inactive) ใย collagen ที่อยู่ในชั้นนี้จะมีขนาดใหญ่ขึ้นและเรียงตัวขนานกับ

ผิวของกระดูกแบบกระจัดกระจายและไม่หนาแน่น ในชั้นนี้จะมี PG และน้ำอยู่เป็นจำนวนมาก
3. transitional zone เป็นชั้นที่หนาที่สุด จะมี chondrocyte ที่ active และเรียงตัวเป็น

่
แท่งตามความลึกของเนื้อกระดูกออนผิวข้อ และ collagen เรียงตัวกระจัดกระจาย ใย collagen ในชั้น
นี้จะมีลักษณะหนาและเรียงตัวไม่แน่นมาก โดยจะเรียงตัวขนานและตั้งฉากกับผิวกระดูก ในชั้นนี้มีน้ำอยู่
เป็นจำนวนมาก มี PG ประมาณ 10-25% ของน้ำหนักแห้ง จึงเป็นส่วนที่ทำให้เกิด แรงดันน้ำที่เกิดจาก

การอุ้มน้ำ (swelling pressure) ของ PG

4. deep zone จะมี chondrocyte ที่ active วางตัวเป็นแท่งตั้งฉากกับผิวของกระดูก ใน
ชั้นนี้จะมีใย collagen ที่มีขนาดใหญ่ที่สุด เรียงตัวเป็นรัศมีตั้งฉากจากผิวจนทะลุ tidemark เพื่อยึดกับ

เนื้อกระดูก และมี PG น้อย แต่โมเลกุลของ PG มีขนาดใหญ่ ในขณะที่ปริมาณของน้ำในชั้นนี้จะลดลง
5. tidemark เป็นขอบเขตที่เชื่อมต่อ cartilage ให้เข้ากับเนื้อกระดูก

6. calcified cartilage จะมี chondrocyte ที่มีขนาดใหญ่ จุดเชื่อมต่อของชั้นนี้กับ

subchondral bone จะมีผิวที่ขรุขระ ไม่เรียบ

คุณสมบัติทางกลของกระดูกอ่อนผิวข้อ

การเรียงตัวของ collagen และ proteoglycan ที่ไม่เหมือนกันในแต่ละชั้นของ articular
cartilage จึงทำให้เนื้อเยื่อ articular cartilage มีคุณสมบัติทางกลในแต่ละทิศทางที่ไม่เหมือนกัน โดยบน

ชั้นผิว ที่มีใย collagen หนาแน่น และสานกันเป็นแผ่น collagen วางตัวขนานกับผิวกระดูก แต่มี
proteoglycan น้อย จึงทำให้ articular cartilage ทนต่อแรงดึงในแนวขนานกับผิวกระดูกมาก แต่ทนแรง

Clinical Biomechanics of Knee ผศ.ดร.สิริพร ศศิมณฑลกุล