Page 187 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

บทคัดย่อ

ผลของปุ๋ยอินทรีย์ต่อความเป็นประโยขน์ของไนโตรเจนในดินด้วยการปลูกข้าวโพดหวาน ปีที่ 1 วางแผนการ
ทดลองแบบ RCB มี 4 ซ้ำ 7 กรรมวิธี พบว่า ในพื้นที่ดินเหนียว การใส่ปุ๋ยเคมีอัตรา 20-5-5 N-P 2O 5-K 2O กก./ไร่ ร่วมกับปุ๋ย
อินทรีย์ (กากตะกอนหม้อกรองอ้อย) อัตรา 350 กก.น้ำหนักแห้ง/ไร่ ให้ผลผลิตข้าวโพดหวานสูงสุด รองลงมาได้แก่ การใส่
ปุ๋ยเคมีอัตรา 20-5-5 N-P 2O5-K 2O กก./ไร่ การใส่ปุ๋ยเคมีอัตรา 15-5-5 N-P 2O 5-K 2O กก./ไร่ ร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์ (กาก
ตะกอนหม้อกรองอ้อย) อัตรา 350 กก.น้ำหนักแห้ง/ไร่ และการใส่ปุ๋ยเคมีอัตรา 10-5-5 N-P 2O5-K 2O กก./ไร่ ร่วมกับปุ๋ย
อินทรีย์ (กากตะกอนหม้อกรองอ้อย) อัตรา 350 กก.น้ำหนักแห้ง/ไร่ ตามลำดับ และในพื้นที่ดินร่วนทราย พบว่า การใส่
ปุ๋ยเคมีอัตรา 20-5-10 N-P 2O 5-K 2O กก./ไร่ ร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์ (กากตะกอนหม้อกรองอ้อย) อัตรา 350 กก.น้ำหนักแห้ง/ไร่
ให้ผลผลิตสูงสุด รองลงมาได้แก่ การใส่ปุ๋ยเคมีอัตรา 10-5-10 N-P 2O 5-K 2O กก./ไร่ ร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์ (กากตะกอนหม้อ
กรองอ้อย) อัตรา 350 กก.น้ำหนักแห้ง/ไร่ การใส่ปุ๋ยเคมีอัตรา 20-5-10 N-P 2O 5-K 2O กก./ไร่ การใส่ปุ๋ยเคมีอัตรา 5-5-10
N-P 2O 5-K 2O กก./ไร่ ร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์ (กากตะกอนหม้อกรองอ้อย) อัตรา 350 กก.น้ำหนักแห้ง/ไร่ การใส่ปุ๋ยเคมีอัตรา
15-5-10 N-P 2O 5-K 2O กก./ไร่ ร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์ (กากตะกอนหม้อกรองอ้อย) อัตรา 350 กก.น้ำหนักแห้ง/ไร่ การใส่ปุ๋ยเคมี
อัตรา 0-5-10 N-P 2O 5-K 2O กก./ไร่ ร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์ (กากตะกอนหม้อกรองอ้อย) อัตรา 350 กก.น้ำหนักแห้ง/ไร่ และการ
ใส่ปุ๋ยอินทรีย์ (กากตะกอนหม้อกรองอ้อย) อัตรา 350 กก.น้ำหนักแห้ง/ไร่ ตามลำดับ
ปีที่ 2 วางแผนการทดลองแบบ Split plot in RCB จำนวน 3 ซ้ำ ประกอบด้วยปัจจัยหลัก (Main plot)

ปุ๋ยอินทรีย์ จำนวน 3 กรรมวิธี ปัจจัยรอง (Sub plot) ปุ๋ยเคมี จำนวน 4 กรรมวิธี พบว่า ในพื้นที่ดินเหนียว ปัจจัยหลักไม่มี
ความแตกต่างกันทางสถิติ โดยการใส่ปุ๋ยอินทรีย์อัตรา 1,040 กก.น้ำหนักแห้ง/ไร่ ให้ผลผลิตสูงสุด รองลงมาได้แก่ การไม่ใส่
ปุ๋ยอินทรีย์ และการใส่ปุ๋ยอินทรีย์อัตรา 520 กก.น้ำหนักแห้ง/ไร่ ตามลำดับ ในขณะที่ปัจจัยรองมีความแตกต่างทางสถิติของ
การใส่ปุ๋ย โดยการใส่ปุ๋ยเคมีอัตรา 20-5-5 N-P 2O 5-K 2O กก./ไร่ ให้ผลผลิตสูงสุด รองลงมาคือ การใส่ปุ๋ยเคมีอัตรา 15-5-5
10-5-5 และ0-5-5 N-P 2O 5-K 2O กก./ไร่ ตามลำดับ และในพื้นที่ดินร่วนทราย ปัจจัยหลักไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติ
โดยการใส่ปุ๋ยอินทรีย์อัตรา 1,040 กก.น้ำหนักแห้ง/ไร่ ให้ผลผลิตสูงสุด รองลงมาคือ การไม่ใส่ปุ๋ยอินทรีย์ และการใส่
ปุ๋ยอินทรีย์อัตรา 520 กก.น้ำหนักแห้ง/ไร่ ตามลำดับ ในขณะที่ปัจจัยรองไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติของการใส่ปุ๋ย
โดยการใส่ปุ๋ยเคมีอัตรา 15-5-10 N-P 2O 5-K 2O กก./ไร่ ให้ผลผลิตสูงสุด รองลงมาได้แก่ การใส่ปุ๋ยเคมีอัตรา
0-5-10 20-5-10 และ10-5-10 N-P 2O 5-K 2O กก./ไร่ ตามลำดับ

คำสำคัญ : ปุ๋ยอินทรีย์ การปลดปล่อยไนโตรเจน
คำนำ
ปุ๋ยอินทรีย์นอกจากสามารถเพิ่มอินทรียวัตถุและปรับปรุงสมบัติต่างๆ ของดินให้เหมาะกับการปลูกพืชแล้ว
ปุ๋ยอินทรีย์เมื่อเกิดการสลายตัวยังปลดปล่อยความเป็นประโยชน์ของธาตุอาหารออกมาอย่างช้าๆ แต่ความเป็นประโยชน์ของ
ธาตุอาหารแตกต่างกันตามชนิดของปุ๋ยอินทรีย์ ชนิดของดิน และปัจจัยภายนอก เช่น ความชื้น และอุณหภูมิ เป็นต้น

ประกอบกับการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ในปัจจุบัน เน้นการใช้ประโยชน์จากธาตุอาหารที่มีอยู่ในปุ๋ยอินทรีย์ จากการศึกษาของ สมฤทัย
และคณะ (2550) พบว่า มูลไก่ มูลสุกร มูลโค ที่บ่มในชุดดินยโสธรมีการปลดปล่อยไนโตรเจน 42, 34 และ18 เปอร์เซ็นต์ของ
ปริมาณไนโตรเจนที่เป็นองค์ประกอบ ปุ๋ยหมักมูลสุกร ปุ๋ยหมักมูลโค และปุ๋ยหมักกากตะกอน ที่บ่มในชุดดินปากช่อง มีการ
ปลดปล่อยไนโตรเจน 23.5, 9.6 และ 39.6 เปอร์เซ็นต์ของปริมาณไนโตรเจนที่เป็นองค์ประกอบ และจากการศึกษาการ
สลายตัวและการปลดปล่อยธาตุอาหารพืชของปุ๋ยหมักจากวัตถุดิบต่าง ๆ เมื่อบ่มดินกับปุ๋ยหมักที่ความชื้น 60 เปอร์เซ็นต์ของ
ความจุความชื้นของดิน พบว่า การปลดปล่อยไนโตรเจนของปุ๋ยหมักมูลวัวกับฟางข้าว อัตราส่วน 4:1, 1:4 และมูลวัวกับเศษ
ผัก อัตราส่วน 3:1, 1:5 ในชุดดินร้อยเอ็ด มีค่าเท่ากับ 17, 6, 20 และ 16 เปอร์เซ็นต์ของปริมาณไนโตรเจนที่เป็นองค์ประกอบ
ในชุดดินโคราช เท่ากับ 19, 20, 31 และ 27 เปอร์เซ็นต์ของปริมาณไนโตรเจนที่เป็นองค์ประกอบ และในชุดดินห้วยบง เท่ากับ
9, 9, 14 และ13 เปอร์เซ็นต์ของปริมาณไนโตรเจนที่เป็นองค์ประกอบ ตามลำดับ (พีรพงษ์ และคณะ, 2553) เนื่องจากปุ๋ย
อินทรีย์แต่ละชนิดมีองค์ประกอบที่แตกต่างกัน ทำให้การสลายตัวและการปลดปล่อยธาตุอาหารแตกต่างกัน ดังนั้นจึงได้
ทำการศึกษาการปลดปล่อยธาตุอาหารไนโตรเจนของปุ๋ยอินทรีย์ที่ผลิตจากวัตถุดิบต่างชนิดกัน เมื่อได้ข้อมูลการปลดปล่อย

179