Page 63 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

3-7

“ชาวเขาทําการเพาะปลูกแบบโคนไมและเผาปา หรือทําไรเลื่อนลอย (Shifting
Culitivation) เปนสําคัญ ซึ่งเปนผลใหเกิดการตัดไมทําลายปาและตนน้ําลําธารไปเปนจํานวนนับหลายลานไร
ประมาณวาเนื้อที่ปาไมและตนน้ําลําธารทางภาคเหนือถูกชาวเขาทําลายไปประมาณปละ 100,000-200,000 ไร

การที่พื้นที่ปาไมในภาคเหนืออันเปนแหลงตนน้ําลําธารที่กอใหเกิดแมน้ําสายสําคัญๆ ไหลมาหลอเลี้ยงที่ราบ
ภาคกลางไดลดลงเปนจํานวนมากมายนั้นเปนผลมาจากการตัดไมทําลายปา เพื่อทําไรเลื่อนลอยของชาวเขา
อยางไมตองสงสัย ขณะเดียวกันบรรดาพอคาไมในภาคเหนือ และบรรดาคนไทยที่ขึ้นไปทําไรเลื่อนลอยบน
เขาก็มีสวนสําคัญในการทําลายปาไมดวย”
รวมทั้งเกษม จันทรแกว (2535: 53-60) ไดตั้งคําถามจากสาธารณะวาถึงเวลาหรือยังที่ปา

ตนน้ําจะเปนเขตปลอดกิจกรรมจากการใชประโยชนเพื่อกิจกรรมตางๆ โดยอธิบายไววา
“การแผวถางทําลายปาตนน้ําเปนหยอมกวาง พื้นที่ปาไมติดตอกันเปนผืนใหญ
ทําใหการเปลี่ยนแปลงไมเพียงแตการเปลี่ยนแปลงลักษณะอากาศใกลผิวดิน ทําลายที่อยูอาศัยของสัตวปา

และทําลายพันธุกรรมของพืชและสัตวหลายชนิด ยังทําใหเพิ่มพลังงานการพังทลายของดิน การไหลบาหนา
ผิวดินเพิ่มทวีคูณเทากับเพิ่มศักยภาพการเกิดอุทกภัยในทองที่ การสูญเสียการระเหยน้ําสูง การซึมน้ําผาน
ผิวดินต่ํา และดินดูดซับไดนอย ทําใหการขาดน้ําในฤดูแลงในลําหวย ลําธาร หนอง คลอง บึง อยางหลีเลี่ยง
ไมได ทั้งหมดนี้จะเห็นไดวาทําไมประเทศไทยมีความแหงแลงในปจจุบัน ไมใชเพราะการทําลายปาตนน้ํา

ลําธารและใหมีการตั้งถิ่นฐานบริเวณตนน้ําลําธาร หรือ?”

(2) ความเห็นของกรมปาไมตอการบุกรุกทําลายปาไม
ในการจัดทําแผนแมบทการพัฒนาปาไมในป 2538-2539 กรมปาไมไดสรุปถึงสาเหตุของ
การบุกรุกทําลายปาไมที่มีผลตอการลดลงของพื้นที่ปาไมไว 3 ประการ คือ

1. นโยบายของรัฐ
เนื่องจากนโยบายของรัฐดานการอนุรักษปาไมและการจัดที่ดินทํากิน และการ
พัฒนาการเกษตรไมประสานสอดคลองซึ่งกันและกัน

2. ความตองการที่ดินเชิงพาณิชย เนื่องจากแผนพัฒนาประเทศเนนการสงออก
จากผลผลิตทางการเกษตร รวมทั้งธุรกิจการคาที่ดินเพื่อสรางกิจกรรมที่มีผลตอบแทนทางเศรษฐกิจ เชน
สนามกอลฟหรือการขยายตัวของอสังหาริมทรัพย
3. การเพิ่มขึ้นประชากรโดยเฉพาะในชนบทตองการที่ดินทํากินและตั้งถิ่นฐาน

(กรมปาไม, 2539: 2-4)

ตอมาในป 2559 ในยุทธศาสตรกรมปาไม พ.ศ.2559-2564 (กรมปาไม, 2559: 3) ไดระบุ
สาเหตุของลดลงของพื้นที่ปาไมทางตรง 3 ประการ และสาเหตุทางออม 6 ประการ ดังรายละเอียดตอไปนี้
1. สาเหตุโดยตรง

1.1 การบุกรุกแผวถางปาเพื่อการเกษตรและรีสอรท (การเปลี่ยนพื้นที่
ปาธรรมชาติไปเปนพื้นที่เกษตรกรรม เชน พืช อาหาร และพืชพลังงาน และการสรางรีสอรท)
1.2 การพัฒนาโครงสรางพื้นฐาน เชน ถนน อางเก็บน้ําเพื่อการเกษตร

แนวสายไฟฟา
1.3 การทําเหมืองแร