Page 118 -
P. 118
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
พื้นที่ในกำรเพำะปลูกของผลไม้ทั้งสองชนิดมีกำรเพิ่มขึ้นอย่ำงต่อเนื่องตั้งแต่ปี พ.ศ. 2559 แต่ไม่มำกนัก
ในขณะที่พื้นที่กำรเพำะปลูกล ำไยมีพื้นที่เฉลี่ยประมำณ 20 ไร่ และมีพื้นที่กำรเพำะปลูกที่ลดลง
ช่องทำงกำรจ ำหน่ำยทุเรียน โดยรวมเกษตรกรมีกำรขำยผ่ำนพ่อค้ำคนกลำงรำยย่อยมำกที่สุดคือ
ร้อยละ 46 ของผลผลิต รองลงมำคือกำรขำยผ่ำนล้งไทยคิดเป็นร้อยละ 28 กำรขำยผ่ำนล้งจีนมีเพียงร้อยละ
18 แต่พบว่ำเกษตรกรที่มีพื้นที่กำรเพำะปลูกทุเรียนขนำดใหญ่มีกำรขำยผลผลิตผ่ำนล้งจีนเป็นสัดส่วนถึง
ร้อยละ 30 ในขณะที่เกษตรกรที่มีพื้นที่กำรเพำะปลูกขนำดเล็กมีกำรขำยผ่ำนล้งจีนเพียงร้อยละ 10 เท่ำนั้น
เกษตรกรผู้ปลูกมังคุดมีกำรขำยผลผลิตผ่ำนพ่อค้ำคนกลำงรำยย่อยมำกที่สุดคิดเป็นร้อยละ 36 ของผลผลิต
รองลงมำคือกำรขำยผ่ำนล้งจีนร้อยละ 28 ช่องทำงกำรจ ำหน่ำยผลผลิตของเกษตรกรผู้ปลูกมังคุด
แต่สัดส่วนกำรขำยมังคุดผ่ำนล้งจีนนั้นไม่มีควำมแตกต่ำงกันตำมขนำดของพื้นที่กำรเพำะปลูก
ส ำหรับช่องทำงกำรจ ำหน่ำยล ำไยในปี พ.ศ. 2562 เกษตรกรมีสัดส่วนกำรจ ำหน่ำยผลผลิตผ่ำนล้งจีน
ถึง ร้อยละ 70 ของผลผลิต รองลงมำคือกำรขำยผลผลิตผ่ำนล้งไทยร้อยละ 14 ผลผลิตที่เหลือเป็นกำรขำย
ผ่ำนช่องทำงอื่นๆ ดังนั้นช่องทำงกำรขำยล ำไยของเกษตรกร มีลักษณะพึ่งพำล้งจีนค่อนข้ำงมำก และมีสัดส่วน
กำรขำยผลผลิตผ่ำนสองช่องทำงนี้เกินร้อยละ 80 ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2559 เป็นต้นมำ แต่อย่ำงไรก็ตำม พบว่ำ
สัดส่วนกำรขำยล ำไยผ่ำนล้งจีนในปัจจุบันมีแนวโน้มที่ลดลงจำกช่วงปีก่อนหน้ำที่มีสัดส่วนถึงประมำณร้อยละ
90 ในขณะที่กำรขำยผ่ำนล้งไทยมีสัดส่วนที่เพิ่มขึ้นจำกอดีตค่อนข้ำงมำก นอกจำกนั้น ยังพบว่ำเกษตรกรผู้ปลูก
ล ำไยพื้นที่เพำะปลูกขนำดใหญ่ มีกำรขำยผ่ำนล้งจีนเป็นสัดส่วนร้อยละ 83 ซึ่งสูงกว่ำเกษตรกรพื้นที่ขนำดเล็กที่
มีกำรขำยผ่ำนล้งจีนเพียงร้อยละ 64 แตกต่ำงจำกสัดส่วนกำรขำยผลผลิตผ่ำนล้งจีนในอดีตของเกษตรกรทั้ง
สองกลุ่ม ซึ่งเดิมมีกำรขำยผลผลิตผ่ำนช่องทำงนี้ที่ใกล้เคียงกันคือประมำณร้อยละ 93 ในช่วงก่อนหน้ำ
นอกจำกนั้น ยังพบว่ำปัจจุบันประมำณร้อยละ 13 ของเกษตรกรผู้ปลูกทุเรียนมีกำรขำยใบหรือขำย
เหมำสวน ในขณะที่เพียงร้อยละ 4 ของเกษตรกรผู้มังคุดมีกำรขำยใบกับล้งจีน ส ำหรับกำรปลูกล ำไยนั้นพบว่ำ
เกษตรกรส่วนใหญ่ประมำณร้อยละ 77 มีกำรขำยใบ ประมำณร้อยละ 4 ของเกษตรกรผู้ปลูกทุเรียนตอบว่ำเคย
ถูกโกง ขณะที่เกษตรกรผู้ปลูกมังคุดน้อยกว่ำร้อยละ 1 เคยถูกโกง แต่เกษตรกรที่ปลูกล ำไยถึงร้อยละ 25
ตอบว่ำเคยถูกโกงจำกล้งจีน ซึ่งอำจเป็นสำเหตุที่ท ำให้เกษตรกรพื้นที่ขนำดเล็กลดช่องทำงกำรจ ำหน่ำยผ่ำนล้ง
จีนเพรำะเคยถูกล้งจีนโกงเนื่องจำกเกษตรกรเหล่ำนี้มีอ ำนำจกำรต่อรองที่ต่ ำ
ส ำนักงำนกองทุนสนับสนุนกำรวิจัย 106 สถำบันบัณฑิตพัฒนบริหำรศำสตร์
ฝ่ำยเกษตร
