Page 110 -
P. 110
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
4.3.6 ประสบกำรณ์ของเกษตรกรกับผู้ประกอบกำรจีน
ในส่วนนี้เป็นกำรส ำรวจประสบกำรณ์ของเกษตรกรผู้ปลูกผลไม้ที่มีกับผู้ประกอบกำรจีน จำกตำรำงที่
4.3.13 พบว่ำ ในปัจจุบันประมำณร้อยละ 13 ของเกษตรกรผู้ปลูกทุเรียนมีกำรขำยใบหรือขำยเหมำสวน
ในขณะที่เพียงร้อยละ 4 ของเกษตรกรผู้ปลูกมังคุดมีกำรขำยใบกับล้งจีน และส่วนใหญ่เป็นเกษตรกรที่อยู่ใน
จังหวัดตรำด ส ำหรับกำรปลูกล ำไยนั้นพบว่ำเกษตรกรส่วนใหญ่ประมำณร้อยละ 77 มีกำรขำยใบ ทั้งนี้
เนื่องจำกล ำไยเป็นผลไม้ที่สำมำรถใช้สำรเร่งให้ออกผลได้ค่อนข้ำงแน่นอนกว่ำทุเรียนและมังคุด ซึ่งลักษณะกำร
ขำยใบไม่ได้แตกต่ำงจำกรูปแบบในอดีต
ส ำหรับประสบกำรณ์ว่ำเคยถูกโกงจำกกำรค้ำขำยกับล้งจีนหรือไม่นั้นพบว่ำประมำณร้อยละ 96 ของ
เกษตรกรผู้ปลูกทุเรียนตอบว่ำไม่เคยถูกโกง ขณะที่เกษตรกรผู้ปลูกมังคุดร้อยละ 99 ไม่เคยถูกโกง แต่ส ำหรับ
เกษตรกรที่ปลูกล ำไยร้อยละ 25 ตอบว่ำเคยถูกโกงจำกล้งจีน ซึ่งสอดคล้องกับข่ำวสำรที่อยู่ในสื่อสิ่งพิมพ์ และ
จำกกำรสอบถำมผู้ที่เกี่ยวข้องพบว่ำมีคดีฟ้องร้องในพื้นที่ค่อนข้ำงมำก ทั้งนี้สำเหตุประกำรหนึ่งอำจเนื่องจำก
สัญญำขำยใบซึ่งเป็นข้อตกลงกำรซื้อขำยล่วงหน้ำ (Forward Contract) ระหว่ำงล้งและเกษตรกรนั้น เป็น
สัญญำที่ไม่เป็นมำตรฐำนเป็นร่ำงขึ้นมำกันเองอย่ำงไม่เป็นทำงกำรและไม่มีรูปแบบที่ชัดเจน (ดังแสดงไว้ใน
ภำคผนวก)
ในประเด็นนี้ ถึงแม้ว่ำภำครัฐและหอกำรค้ำจังหวัดได้มีควำมพยำยำมที่จะให้กำรซื้อขำยใบมีสัญญำ
มำตรฐำน (Master Agreement) แต่ปัจจุบันยังไม่สำมำรถท ำได้ เนื่องจำกอำจเป็นเพรำะว่ำล้งจีนมีอ ำนำจใน
กำรต่อรองที่เหนือกว่ำเกษตรกรผู้ปลูกล ำไยซึ่งมีภำระหนี้สิน ในกำรขำยใบนั้นล้งจีนมักให้เงินมัดจ ำเพื่อใช้ใน
กำรลงทุน ซึ่งเกษตรกรรำยย่อยมักน ำเงินบำงส่วนไปช ำระหนี้ที่มีอยู่ และจำกกำรประชุมกลุ่มย่อย ผู้เข้ำร่วม
ส่วนใหญ่มีควำมเห็นว่ำกำรบังคับให้ล้งจีนใช้สัญญำมำตรฐำนเป็นเรื่องที่ไม่น่ำจะท ำได้ในสภำวะกำรณ์ปัจจุบัน
ดังนั้นรัฐบำลควรสร้ำงระบบส่งเสริมให้เกษตรกรรำยย่อยมีทำงเลือกและอ ำนำจในกำรต่อรองที่เพิ่มขึ้นก่อน
นอกจำกนั้น เกษตรกรกว่ำร้อยละ 50 ของกลุ่มตัวอย่ำงเคยได้ยินว่ำล้งจีนท ำกำรกว้ำนซื้อที่ดินเพื่อท ำ
กำรเพำะปลูกผลไม้เองโดยใช้ชื่อบุคคลอื่น (nominee) และส่วนใหญ่มีควำมเชื่อมั่นในค ำตอบดังกล่ำว
เกษตรกรร้อยละ 36 เคยได้ยินว่ำล้งจีนให้เงินทุนแก่เกษตรกรเพื่อซื้อปุ๋ยและยำก ำจัดศัตรูพืชโดยมีกำรผูกขำด
กำรรับซื้อผลผลิต และเกษตรกรร้อยละ 37 เคยได้ยินว่ำล้งจีนท ำกำรกว้ำนซื้อที่ดินเพื่อท ำกำรเพำะปลูกท ำให้
เกษตรกรไทยในชุมชนไม่สำมำรถเข้ำถึงทรัพยำกรธรรมชำติได้
ส ำนักงำนกองทุนสนับสนุนกำรวิจัย 98 สถำบันบัณฑิตพัฒนบริหำรศำสตร์
ฝ่ำยเกษตร
