Page 17 -
P. 17
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
แม้ว่ำจะเกษียณอำยุรำชกำรแล้วก็ตำม ณ นคร เป็นเลขำธิกำรมหำวิทยำลัยเกษตรศำสตร์ด้วย
ศำสตรำจำรย์ ดร.ประเสริฐ ณ นครในฐำนะ และต่อมำ เมื่อได้รับกำรแต่งตั้งเป็นรองอธิกำรบดี
ข้ำรำชกำรบ�ำนำญก็ยังคงได้รับควำมไว้วำงใจจำก และรองอธิกำรบดีฝ่ำยวิชำกำรอีกต�ำแหน่งหนึ่ง
หน่วยงำนต่ำง ๆ ให้ด�ำรงต�ำแหน่งส�ำคัญอีกมำกมำย ก็ได้ริเริ่มด�ำเนินกำรพัฒนำมหำวิทยำลัยใน
อำทิ นำยกสภำสถำบันเทคโนโลยีกำรเกษตรแม่โจ้ ด้ำนวิชำกำรเป็นจ�ำนวนมำก เช่น กำรจัดตั้งบัณฑิต
นำยกสภำมหำวิทยำลัยสงขลำนครินทร์ นำยกสภำ วิทยำลัย กำรจัดตั้งคณะศึกษำศำสตร์และ
มหำวิทยำลัยเกษตรศำสตร์ กรรมกำรผู้ทรงคุณวุฒิใน โรงเรียนสำธิตแห่งมหำวิทยำลัยเกษตรศำสตร์ กำรจัด
สภำมหำวิทยำลัยต่ำง ๆ ได้แก่ มหำวิทยำลัยศิลปำกร ตั้งสถำนีวิทยุกระจำยเสียงมหำวิทยำลัยเกษตรศำสตร์
มหำวิทยำลัยมหิดล มหำวิทยำลัยธรรมศำสตร์ (วิทยุ มก.) เพื่อส่งเสริมกำรเกษตรสู่ภำคประชำชน
มหำวิทยำลัยศรีนครินทรวิโรฒ สถำบันเทคโนโลยี กำรวำงรำกฐำนกำรศึกษำ ในสำยศิลปศำสตร์เพื่อให้
พระจอมเกล้ำเจ้ำคุณทหำรลำดกระบังและ มหำวิทยำลัยเกษตรศำสตร์เป็นมหำวิทยำลัย
พระนครเหนือ มหำวิทยำลัยขอนแก่น รวมถึงนำยก สมบูรณ์แบบอันได้แก่ สำขำวิชำเศรษฐศำสตร์ สำขำวิชำ
รำชบัณฑิตสถำน นอกจำกนี้ยังเป็นด�ำรงต�ำแหน่งเป็น สังคมศำสตร์และมนุษยศำสตร์ โดยเฉพำะในสำขำ
กรรมกำรในคณะกรรมกำรชุดต่ำง ๆ ที่มีบทบำท วิชำมนุษยศำสตร์นั้น ศำสตรำจำรย์ ดร.ประเสริฐ
ส�ำคัญในกำรขับเคลื่อนนโยบำยของรัฐบำล เช่น ณ นคร เป็นผู้ที่จุดประกำยควำมคิดริเริ่มในกำรจัดตั้ง
กำรศึกษำ กำรวิจัย วิทยำศำสตร์ ภำษำและวัฒนธรรม ภำควิชำภำษำไทยซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของคณะมนุษยศำสตร์
เศรษฐกิจ ควำมมั่นคง กฎหมำย ทุน ก.พ. และ ในเวลำต่อมำ
ทุนรัฐบำล แต่ถึงกระนั้น ศำสตรำจำรย์ ดร.ประเสริฐ นอกเหนือจำกผลงำนและคุณูปกำรต่อ
ณ นคร ก็ไม่เคยว่ำงเว้นจำกงำนสอนหนังสือใน มหำวิทยำลัยเกษตรศำสตร์ในฐำนะนักบริหำรที่เพียบ
มหำวิทยำลัย โดยหลังจำกเกษียณอำยุรำชกำรก็ยังคง พร้อมด้วยควำมรู้ควำมสำมำรถ อีกทั้งสั่งสม
เป็นรับอำจำรย์พิเศษในมหำวิทยำลัยชั้นน�ำหลำยแห่ง ประสบกำรณ์กำรท�ำงำนร่วมกับบูรพำจำรย์
ดังจะเห็นได้จำกกำรที่ได้รับกำรแต่งตั้งเป็น มหำวิทยำลัยเกษตรศำสตร์ทั้งสำมท่ำน อย่ำงยำวนำน
ศำสตรำจำรย์พิเศษของจุฬำลงกรณมหำวิทยำลัย ศำสตรำจำรย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร ยังเป็นที่รู้จัก
มหำวิทยำลัยศิลปำกร มหำวิทยำลัยมหิดล อย่ำงกว้ำงขวำงในฐำนะผู้เชี่ยวชำญในด้ำนกำรอ่ำน
มหำวิทยำลัยธรรมศำสตร์ และมหำวิทยำลัย จำรึก ภำษำและวรรณกรรมโบรำณ ภำษำไทยถิ่น
เกษตรศำสตร์ จนกระทั่งมีอำยุ ๙๘ ปีจึงยุติบทบำท ประวัติศำสตร์ และโบรำณคดีและมีผลงำนทำง
หน้ำที่กำรสอนหนังสือ แต่ก็ยังคงท�ำงำนที่ส�ำนักงำน วิชำกำรในด้ำนนี้เป็นจ�ำนวนมำก จุดเปลี่ยนทำงวิชำกำร
รำชบัณฑิตยสภำเป็นประจ�ำทุกวัน จำกด้ำนกำรเกษตรและสถิติมำสู่กำรอ่ำนจำรึก ภำษำ
ห้วงเวลำกำรท�ำงำนของศำสตรำจำรย์ และประวัติศำสตร์เกิดขึ้นเมื่อครั้งที่ต้องย้ำยไปท�ำงำน
ดร.ประเสริฐ ณ นคร ในมหำวิทยำลัยเกษตรศำสตร์ ที่สถำนีทดลองเกษตรกรรมแม่โจ้ จังหวัดเชียงใหม่
ร่วม ๔๐ ปีนั้น โดยส่วนใหญ่เป็นกำรท�ำงำนในบทบำท โดยได้ศึกษำเรื่องโคลงนิรำศหริภุญชัย นำงนพมำศ
ของผู้บริหำรมหำวิทยำลัย กำรเป็นผู้บริหำร และมังรำยศำสตร์ รวมถึงกำรศึกษำจำรึกต่ำง ๆ ที่
มหำวิทยำลัยในระยะแรกตั้งและก�ำลังเข้ำสู่ช่วง ศำสตรำจำรย์ยอร์ช เซเดส์ (George Cœdès)
หัวเลี้ยวหัวต่อนับเป็นงำนที่มีควำมท้ำทำยอย่ำงยิ่ง นักวิชำกำรชำวฝรั่งเศสผู้มีชื่อเสียงทำงด้ำนประวัติศำสตร์
เนื่องจำกเต็มไปอุปสรรคและข้อจ�ำกัดมำกมำย และโบรำณคดีในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ได้อ่ำนไว้
ในสำยตำของหลวงสุวรรณวำจกกสิกิจ (หนึ่งในสำม ตลอดระยะเวลำ ๔ ปี หลังจำกนั้นก็เว้นช่วงไปถึง ๑๖ ปี
บูรพำจำรย์มหำวิทยำลัยเกษตรศำสตร์) ศำสตรำจำรย์ จนกระทั่งถึงปี พ.ศ. ๒๕๐๓ จึงหันกลับมำสู่วงวิชำกำร
ดร.ประเสริฐ ณ นคร จัดเป็นผู้ที่มีบทบำทเป็น ประวัติศำสตร์ โบรำณคดี และวรรณคดีอีกครั้ง
“มือขวำ” ถึงขนำดที่หลวงสุวรรณวำจกกสิกิจ จนกระทั่งได้รับพระรำชทำนเหรียญดุษฎีมำลำ
เมื่อครั้งได้รับทำบทำมเป็นอธิกำรบดีมหำวิทยำลัย เข็มศิลปวิทยำ สำขำมนุษยศำสตร์เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๓
เกษตรศำสตร์นั้นก�ำหนดเงื่อนไขว่ำหำกจะให้ตนด�ำรง อันเป็นเครื่องหมำยแสดงถึงกำรท�ำคุณประโยชน์ต่อ
ต�ำแหน่งอธิกำรบดี ต้องให้ศำสตรำจำรย์ ดร.ประเสริฐ แผ่นดินที่ไม่มีผู้ใดท�ำได้เสมอหรือเป็นผู้มีฝีมืออย่ำงเอกอุ
ปฐมบทแห่งชีวิตในมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ 1๕
