Page 71 -
P. 71
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
เครื องเอก I
เพลงสุดสงวน เถา
ประวัติและที มา
เพลงสุดสงวนเถา เป็นเพลงสําเนียงมอญ ลักษณะเป็นเพลงอัตราสามชั"นของเก่า ประเภทเพลงหน้า
ทับปรบไก่ เพลงสุดสงวนมีท่อนเดียว 6 จังหวะ
ประวัติและที มา
เพลงสุดสงวนพบประวัติการประพันธ์เพลงจากครูหลายท่าน ในส่วนของเพลงอัตราสามชั"นไม่
ปรากฏผู้แต่ง หากเป็นเพลงสุดสงวน พบประวัติการประพันธ์จาก ครูกล้อย ณ บางช้างเป็นผู้ประพันธ์ทํานอง
อัตราสองชั"น และต่อมาครูมนตรี ตราโมท ได้ประพันธ์ทํานองอัตราสองชั"น จากครูกล้อย ณ บางช้างและตัด
ลงมาเป็นชั"นเดียว ครบเป็นเพลงเถา ให้มีสําเนียงมอญมากขึ"น สําหรับปี พาทย์มอญบรรเลงโดยเฉพาะ
นอกจากนี"ยังพบว่า สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต ทรง
นิพนธ์อัตราสองชั"นขึ"นอีกทางหนึ ง
ต่อมามีการนําเพลงสุดสงวนเถามาดัดแปลงสําหรับวงปี พาทย์มอญบรรเลงโดยเฉพาะ ผู้ดัดแปลงคือ
หลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปะบรรเลง) ได้นําทํานองอัตราสองชั"นของครูกล้อย ณ บางช้าง มาตัดลงเป็น
เพลงชั"นเดียว ครบเป็นเพลงเถาอีกทางหนึ ง ซึ งเพลงสุดสงวนเถานี"นิยมนํามาทําเป็นทางเดี ยวอีกด้วย
บทร้อง เพลงสุดสงวน เถา
สามชั2น น้องเอยเพราะน้อยฤาถ้อยคํา ช่างหวานฉํ าจริงแล้วเจ้าแก้วเอ๋ย
เจ้าเนื"อหอมพร้อมชื นดังอบเชย เงยหน้ามาจะว่าไม่อําพราง
ได้ชมชิดเข้าสนิทอย่างนี"แล้ว ขอเชิญแก้วกิริยาเมตาบ้าง
พี จะมอบเสน่ห์ที ในนาง อย่าระคางข้องแคนระคายเคือง
สองชั2น ถ้าพี ลวงน้องให้หมองสัตย์ จงวิบัติเกิดเข็ญให้เป็นเนื อง
สารพัดวิชาสง่าเปลือง เจ้าเนื"อเหลืองดังทองมาทาบทับ
ชั2นเดียว ว่าพลางทางเปลื"องเครื องคาด แขวนพาดฉากลงประจงจับ
อุ้มนางวางตักสะพักรับ ก็ทอดทับระทวยลงดังท่อนทอง
( บทร้องจากเสภาเรื องขุนช้างขุนแผน หน้า ๓๓๑ )
64
