Page 13 -

โครงการรวบรวมและจัดทําวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

วารสารวนศาสตร 31 (3) : 1-14 (2555) 11
์

ที่แปลงที่ให้ไฟไหม้ทุกปีติดต่อกันเป็นเวลา 4 ปี ต้นไม้ และการเปลี่ยนแปลงชีพลักษณ์ของไม้ยืนต้น (Kanta
มีการเติบโตทางเส้นผ่าศูนย์กลางเพียงอกเฉลี่ย 0.24 Kafle, 1996)

เซนติเมตรต่อปี
ป่าเต็งรังที่ถูกไฟไหม้ทุกๆ ปี จะท�าให้ มวลชีวภาพป่าไม้
จ�านวนชนิดไม้ ความหนาแน่นของต้นไม้และกล้าไม้ ป่าเต็งรังที่มีไฟป่ามีมวลชีวภาพป่าไม้ 106.6
ลดลง (Sukwong and Dhamanitayakul, 1977; สุกัญญา, ตันต่อเฮกแตร์ แยกเป็นมวลชีวภาพล�าต้น กิ่ง ใบ และ
2532) ซึ่งการศึกษาครั้งนี้พบจ�านวนชนิดไม้ของป่าเต็งรัง ราก 68.6, 22.9, 1.9 และ 13.1 ตันต่อเฮกแตร์ ตามล�าดับ
ที่ไม่มีไฟป่า (46 ชนิด) มากกว่าป่าเต็งรังที่มีไฟป่า พบไม้พลวงมีการสะสมมวลชีวภาพมากที่สุดร้อยละ
เกิดขึ้นเป็นประจ�า (42 ชนิด) และกล้าไม้ในป่าเต็งรัง 51.7 (55.1 ตันต่อเฮกแตร์) รองลงมาคือ เต็ง รักใหญ่
ที่ไม่มีไฟป่า (1,428 ต้นต่อเฮกแตร์) มากกว่าป่าเต็งรัง มะเกิ้ม เหียง และเหมือดหลวง มีการสะสมมวลชีวภาพ
ที่มีไฟป่า (1,381 ต้นต่อเฮกแตร์) แต่ความหนาแน่น 16.2, 11.7, 11.2, 3.2 และ 3.2 ตันต่อเฮกแตร์ ตามล�าดับ
ต้นไม้ในป่าเต็งรังที่มีไฟป่า (1,827 ต้นต่อเฮกแตร์) ส่วนป่าเต็งรังที่ไม่มีไฟป่า มีมวลชีวภาพป่าไม้
กลับพบมากกว่าบริเวณที่ไม่มีไฟป่าเล็กน้อย (1,809 ต้น 128.3 ตันต่อเฮกแตร์ แยกเป็นมวลชีวภาพล�าต้น กิ่ง ใบ
ต่อเฮกแตร์) เนื่องจากมีการแตกหน่อจากตอเดิมที่ถูก และราก 82.1, 29.3, 2.0 และ 15.0 ตันต่อเฮกแตร์
ไฟไหม้ท�าให้ความหนาแน่นของต้นไม้ขนาดเล็ก ตามล�าดับ โดยที่ไม้พลวงมีการสะสมมวลชีวภาพมาก
(ขนาดเส้นรอบวงต�่ากว่า 100 เซนติเมตร จ�านวน ที่สุดถึงร้อยละ 67.4 (86.5 ตันต่อเฮกแตร์) รองลงมา
1,807 ต้นต่อเฮกแตร์) มีมากกว่าป่าเต็งรังที่ไม่มีไฟป่า คือ เต็ง รักใหญ่ มะเกิ้ม เหียง และเหมือดหลวง มี
(1,771 ต้นต่อเฮกแตร์) (Table 1) การป้องกันไฟป่า การสะสมมวลชีวภาพ 14.2, 12.0, 4.4, 3.4 และ 2.6
มีประโยชน์ในด้านการจัดการป่าเต็งรัง โดยช่วยเพิ่ม ตันต่อเฮกแตร์ ตามล�าดับ (Figure 7)
ความหนาแน่นของต้นไม้ เพิ่มความมากมายของชนิดพันธุ์

Figure 7 Size class distribution of plants in dry dipterocarp forest with and without fire.

การสะสมคาร์บอนในมวลชีวภาพ
ป่าเต็งรังที่มีไฟป่า มีปริมาณคาร์บอนใน ชีวภาพมากที่สุด 27.2 ตันต่อเฮกแตร์ รองลงมาคือ เต็ง
มวลชีวภาพทั้งหมด 52.6 ตันต่อเฮกแตร์ แยกเป็นส่วน รักใหญ่ มะเกิ้ม เหียง และเหมือดหลวง มีการสะสม
ของล�าต้น กิ่ง ใบและราก 34.3, 11.1, 0.9 และ 6.3 ตัน มวลชีวภาพ 8.0, 5.8, 5.5, 1.6 และ 1.6 ตันต่อเฮกแตร์
ต่อเฮกแตร์ ตามล�าดับ พบไม้พลวงมีการสะสมมวล ตามล�าดับ