Page 122 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

3) พบจาโรไซต์ (jarosite) ในชั้นดิน จาโรไซต์มีสีเหลืองฟางข้าว ปรากฏอยู่ที่ชั้นใดชั้นหนึ่ง
ในหน้าตัดดิน ชั้นที่พบจาโรไซต์มีพีเอช 3.50-3.65 หรือต�่ากว่านี้ จาโรไซต์เป็นแร่ที่มีโพแทสเซียม เหล็ก

และซัลเฟตในองค์ประกอบ สูตรทางเคมีคือ KFe (SO ) (OH) 6
4 2
3
ดินเปรี้ยวจัด เป็นดินที่พบในพื้นที่ลุ่มต�่า มีเนื้อดินเหนียวจัด อุ้มน�้าได้ดี จึงเป็นดินที่มีศักยภาพ
เหมาะสมส�าหรับการท�านาปลูกข้าว ประเทศไทยมีพื้นที่ดินเปรี้ยวจัดที่ใช้ประโยชน์ในการท�านาสูงถึง 3.4

ล้านไร่ คิดเป็น 54.8 เปอร์เซ็นต์ของพื้นที่ดินเปรี้ยวจัดของประเทศ อย่างไรก็ตาม จากสภาพปัญหาของ
ดินเปรี้ยวจัด ข้าวที่ปลูกไม่เจริญเติบโตเท่าที่ควร และให้ผลผลิตต�่ามาก ประมาณ 20-30 ถังต่อไร่เท่านั้น

2. การแจกกระจายพื้นที่ดินเปรี้ยวจัดในประเทศไทย
ประเทศไทยมีพื้นที่ดินเปรี้ยวจัดกระจายอยู่ในจังหวัดต่างๆ ในภาคกลางตอนใต้ ภาคตะวันออก

และภาคใต้ของประเทศ รวมเนื้อที่ 5,565,347 ไร่ พื้นที่ส่วนใหญ่พบในพื้นที่ลุ่มภาคกลาง มีเนื้อที่
3,185,877 ไร่ แบ่งเป็นดินเปรี้ยวจัดที่มีชั้นดินกรดก�ามะถันตื้น (0-50 เซนติเมตร) จ�านวนเนื้อที่ 238,367

ไร่ ดินเปรี้ยวจัดที่มีชั้นดินกรดก�ามะถันลึกปานกลาง (50-100 เซนติเมตร) จ�านวนเนื้อที่ 1,714,381 ไร่
และดินเปรี้ยวจัดที่มีชั้นดินกรดก�ามะถันลึกมาก (มากกว่า 100 เซนติเมตร) จ�านวนเนื้อที่ 1,233,129 ไร่
รองลงมาพบพื้นที่ดินเปรี้ยวจัดในภาคใต้ มีเนื้อที่ 1,490,536 ไร่ แบ่งเป็นดินเปรี้ยวจัดที่มีชั้นดินกรด

ก�ามะถันตื้น (0-50 เซนติเมตร) จ�านวนเนื้อที่ 362,502 ไร่ ดินเปรี้ยวจัดที่มีชั้นดินกรดก�ามะถันลึก
ปานกลาง (50-100 เซนติเมตร) จ�านวนเนื้อที่ 849,197 ไร่ และดินเปรี้ยวจัดที่มีชั้นดินกรดก�ามะถันลึก

มาก (มากกว่า 100 เซนติเมตร) จ�านวนเนื้อที่ 278,837 ไร่ และในภาคตะวันออก มีพื้นที่ดินเปรี้ยวจัด
จ�านวน 888,934 ไร่ ดินเปรี้ยวจัดที่มีชั้นดินกรดก�ามะถันตื้น (0-50 เซนติเมตร) จ�านวนเนื้อที่ 124,651
ไร่ ดินเปรี้ยวจัดที่มีชั้นดินกรดก�ามะถันลึกปานกลาง (50-100 เซนติเมตร) จ�านวนเนื้อที่ 414,539 ไร่

และดินเปรี้ยวจัดที่มีชั้นดินกรดก�ามะถันลึกมาก (มากกว่า 100 เซนติเมตร) จ�านวนเนื้อที่ 349,744 ไร่
ซึ่งดินเปรี้ยวจัดที่มีชั้นกรดก�ามะถันตื้น จัดเป็นดินเปรี้ยวจัดรุนแรงมาก ดินเปรี้ยวจัดที่มีชั้นกรดก�ามะถัน

ลึกปานกลาง จัดเป็นดินเปรี้ยวจัดรุนแรงปานกลาง และดินเปรี้ยวจัดที่มีชั้นกรดก�ามะถันลึกมาก จัดเป็น
ดินเปรี้ยวจัดรุนแรงน้อย (ตารางที่ 4.2)

3. ปัญหาของดินเปรี้ยวจัดในการปลูกข้าว
3.1 ความเป็นกรดของดิน (soil acidity) ความเป็นกรดของดินจะเป็นอันตรายต่อพืชโดยตรง

เมื่อดินมี pH ต�่ากว่า 3.0 ไฮโดรเจนไอออนที่มีความเข้มสูงๆ เป็นพิษต่อพืชได้ การแตกแขนงของรากจะ
ถูกยับยั้ง และในกรณีที่กรดรุนแรงมากขึ้นปลายรากจะตาย ท�าให้พืชไม่สามารถเจริญเติบโตจนให้ผลผลิต
ได้ (ภาพที่ 4.1) Thawornwong and van Diest (1974) รายงานว่า ความเป็นกรดจัดมากๆ โดยเฉพาะ

ที่ pH 3.5 จะมีผลท�าให้ข้าวไม่สามารถดูดธาตุอาหารพวกโลหะไอออนบวกได้ดี ท�าให้ธาตุบางชนิด เช่น

118 ดินนาที่เป็นปัญหาต่อการปลูกข้าว ดิน ธาตุอาหารและปุ๋ยข้าว