Page 17 -
P. 17
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
บทสรุปผู้บริหาร
ไหมอีรี่นั้นได้ถูกน ำมำส่งเสริมให้เกษตรกรในประเทศไทยเลี้ยงมำเป็นเวลำนำนกว่ำ 40 ปี
แต่อุตสำหกรรมไหมอีรี่ก็ยังไม่สำมำรถพัฒนำเป็นอุตสำหกรรมเชิงพำณิชย์ได้อย่ำงเต็มตัว เนื่องจำก
ปัญหำและขำดข้อมูลในหลำยๆด้ำน โดยเฉพำะอย่ำงยิ่งในระดับต้นน้ ำ กล่ำวคือกำรผลิตไหมอีรี่ของ
เกษตรกรยังมีปัญหำในด้ำนต่ำงๆ มำกมำย เช่น ปัญหำกำรส่งวัตถุดิบให้กับโรงงำนขำดควำมต่อเนื่อง
ปัญหำคุณภำพและมำตรฐำนไหมอีรี่ ปัญหำกำรเก็บรักษำไหมอีรี่ เป็นต้น ดังนั้นงำนวิจัยนี้จึงมี
วัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษำสภำพทั่วไปด้ำนกำรผลิต กำรตลำดและควำมเชื่อมโยงของห่วงโซ่อุปทำน
ไหมอีรี่ในปัจจุบัน 2) ศึกษำศักยภำพกำรผลิตไหมอีรี่ในเชิงพำณิชย์ 3) ศึกษำปัจจัยสู่ควำมส ำเร็จของ
กลุ่มเกษตรกรผู้ผลิตไหมอีรี่ และ 4) เสนอแนะแนวทำงกำรพัฒนำไหมอีรี่ในระดับต้นน้ ำในเชิง
อุตสำหกรรม โดยกำรส ำรวจเชิงพื้นที่ส ำหรับเกษตรกรและกลุ่มเกษตรกรในพื้นที่ 5 จังหวัดได้แก่
จังหวัดนครสวรรค์ เชียงใหม่ เชียงรำย สระแก้ว อ ำนำจเจริญ ทั้งหมด 133 ตัวอย่ำง และท ำกำร
สัมภำษณ์เชิงลึกผู้ประกอบกำรและหน่วยงำนที่เกี่ยวข้อง และท ำกำรวิเครำะห์ภำยใต้กรอบแนวคิด
ของแบบจ ำลอง Supply Chain Operation Reference (SCOR) และ Business Model Canvas
(BMC)
เมื่อพิจำรณำถึงตลำดไหมโลกในภำพรวมพบว่ำ ตลำดไหมแนวโน้มเติมโตอย่ำงต่อเนื่อง โดย
มีกำรกระจุกตัวสูงในภูมิภำคเอเชียแปซิฟิก ซึ่งผู้น ำตลำดไหมได้แก่ จีน และอินเดีย ซึ่งเป็นทั้งผู้ผลิต
ไหมดิบและผู้ใช้ไหมหลัก โดยไหมหม่อนเป็นไหมหลักในตลำดและมีกำรใช้ในทุกภูมิภำค ในขณะที่ไหม
อีรี่มีกำรใช้ในระดับอุตสำหกรรมเฉพำะในตลำดอินเดีย ถึงแม้ว่ำประเทศไทยจะมีกำรผลิตไหมอีรีด้วยก็
ตำมแต่ปริมำณยังไม่มำกนัก ส ำหรับแรงผลักดันส ำคัญที่ท ำให้ตลำดไหมเติบโตได้แก่ กำรเติบโตของ
อุตสำหกรรมสิ่งทอซึ่งเป็นผู้ใช้ไหมหลัก และปัจจัยที่ท ำอุตสำหกรรมสิ่งทอเติบโตได้แก่ ควำมก้ำวหน้ำ
ทำงเทคโนโลยี กำรสนับสนุนในด้ำนกำรผลิตจำกภำครัฐ และก ำลังซื้อของคนชั้นกลำงที่เพิ่มสูงขึ้น
เช่นเดียวกันกำรพัฒนำอุตสำหกรรมไหมจ ำเป็นต้องได้รับควำมช่วยเหลือจำกภำครัฐในกำรพัฒนำ
เทคโนโลยีกำรเลี้ยงและหลังเลี้ยง เพื่อให้กำรเลี้ยงไหมและแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์สำมำรถท ำได้อย่ำงมี
ประสิทธิภำพ
ส ำหรับโซ่อุปทำนไหมอีรี่ของไทยเริ่มตั้งแต่ต้นน้ ำ คือกำรเลี้ยงไหม จนมำอุตสำหกรรมกลำง
น้ ำได้แก่ กำรปั่นด้ำยและกำรทอผ้ำ ไหมอีรี่เป็นไหมที่กินมันส ำปะหลังและใบละหุงเป็นอำหำร กำร
เลี้ยง 1 รอบต้องใช้ระยะเวลำประมำณ 17-20 วัน 1 ปีเลี้ยงได้หลำยรุ่นขึ้นอยู่กับจ ำนวนแรงงำนที่มี
ยกเว้นหน้ำร้อน กำรเลี้ยงไหมอีรี่ใช้พื้นที่ไม่มำก สำมำรถเลี้ยงที่ใต้ถุนบ้ำน หรือสร้ำงโรงเรือนแยก
ต่ำงหำก วัสดุอุปกรณ์ที่จ ำเป็นในกำรเลี้ยงไหมอีรี่ได้แก่ กระด้ง มุ้ง เมื่อไหมอีรี่สุก ก็ท ำกำรตัดแยก
ดักแด้ออกรัง โดยน ำรังไหมและดักแด้ไปจ ำหน่ำย และอำจน ำรังไหมไปลอกกำว ปั่นเป็นเส้นด้ำย และ
แปรรูปเป็นผ้ำต่อไปก็ได้ กำรปั่นด้ำยและกำรทอผ้ำอำจท ำได้ด้วยเกษตรกรเอง หรือน ำเข้ำสู่โรงงำน
i
