Page 32 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

บทที่ 1

บทนํา

1.1 ที่มาและความสําคัญ

ลุมน้ําแมแจม ครอบคลุมพื้นที่ 4 อําเภอ 16 ตําบล ของจังหวัดเชียงใหม โดยมีพื้นที่รวม 4,114 ตร.

กม. เปนลุมน้ําสาขาน้ําแมปงที่ใหญที่สุด คิดเปนพื้นที่ 17.61% ของพื้นที่ลุมน้ําปง ปริมาณน้ําทาไหลลงสูน้ําปง

คิดเปน 19.62% ปาตนกําเนิดน้ําแมแจมมีพื้นที่รวม 2,016.69 ตร.กม. พื้นที่สวนใหญอยูในเขตอําเภอแมแจม

และอําเภอกัลยานิวัฒนา ซึ่งปกคลุมไปดวยปาไม

ประชากรสวนใหญเปนชาวไทยภูเขาเผากะเหรี่ยง ลั๊วะ มง ในอดีตประชากร สวนใหญมีวิธีชีวิตที่พึ่งพา

ธรรมชาติที่สอดคลองกับแนวคิดการพัฒนาที่ยั่งยืน แตในชวง 10 ปที่ผานมา แนวคิดการผลิตเพื่อตอบสนองตอ

ตลาดและระบบทุนนิยมพรอมกับการพัฒนาดานวัตถุและโครงสรางพื้นฐาน ทําใหวิถีชีวิตคนลุมน้ําแมแจมเริ่ม

เปลี่ยนแปลงสูการผลิตเพื่อการตลาด ทรัพยากรธรรมชาติกลายเปนเพียงปจจัยการผลิต เพื่อเพิ่มรายได

ตอบสนองตอความตองการบริโภคนิยมที่เพิ่มขึ้น นําไปสูการใชทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยูอยางเขมขน ปญหาที่

ตามมาคือปญหาตนทุนการผลิตที่เพิ่มสูงขึ้นทุกป และเปนสาเหตุหลักที่ทําใหเกษตรกรเกิดภาวะหนี้สิน ดิน

เสื่อมคุณภาพ การแผวถางพื้นที่ลาดชัน ใชพื้นที่ซ้ําซาก พรอมกับปุยเคมีจํานวนมากเพื่อปลูกพืชเชิงเดี่ยว

ปญหาการชะลางพังทลายของหนาดิน น้ําปาไหลหลากและดินถลม ปญหาการใชสารเคมีอยางไมถูกวิธีและมี

ผลตกคางสูรางกาย ปญหาการบุกรุกแผวถางปาไม เนื่องจากเมื่อดินเสื่อม ตนทุนการผลิตในที่เดิมสูง หรือไมคุม

ทุน เกษตรกรจะใชวิธีการขยายพื้นที่ปลูกพืชเศรษฐกิจเชิงเดี่ยวโดยบุกรุกแผวถางปาที่สภาพดินยังคงอุดม

สมบูรณ พื้นที่ปาไมเฉพาะอําเภอแมแจมถูกบุกรุกแผวถางปละ ประมาณ 10,000 ไร (มูลนิธิรักษไท:

http://climatechange-raksthai.org/natural_detail.php?)

ขาวโพด (Zea may L.) วงศ Gramineae ชื่อสามัญ Maiz, Corn เปนพืชใบเลี้ยงเดี่ยววงศเดียวกับ

หญา ขาวโพดกลายเปนสินคาทางการเกษตรที่สําคัญ เนื่องจากขาวโพดสามารถนําไปใชประโยชนไดหลาย

อยางและเมื่ออุตสาหกรรมเนื้อสัตวเติบโตอยางรวดเร็ว ขาวโพดจึงเปนวัตถุดิบในการผลิตอาหารสัตวที่สําคัญ

แหลงพื้นที่ปลูกขาวโพดเลี้ยงสัตวในประเทศไทยที่สําคัญคือ เพชรบูรณ และนครราชสีมา แตจากผลผลิตที่ไม

เพียงพอกับความตองการของภาคอุตสาหกรรม ขาวโพดซึ่งเปนพืชทนแลงจึงถูกนําไปปลูกตามพื้นที่เทือกเขา

หลายแหงในประเทศไทย และหนึ่งในพื้นที่ที่เปลี่ยนมาปลูกขาวโพดอยางมากคือลุมน้ําแมแจม การปลูกพืช

เชิงเดี่ยว โดยเฉพาะขาวโพดที่เกษตรกรปลูกบนพื้นที่สูง ซึ่งตามธรรมชาติพื้นที่ดังกลาวควรเปนพื้นที่ตนน้ําลํา

ธาร แตจากความกดดานเศรษฐกิจและประชาชนที่อยูบนพื้นที่สูงไมมีทางเลือกมากนั้น ขาวโพดจึงกลายเปน

พืชที่ถูกเลือกในการเพาะปลูกและขยายพื้นที่เพิ่มมากขึ้น ในการปลูกและการเตรียมดินสําหรับการปลูกรอบ

1