Page 94 -
P. 94
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
โครงกำรธนำคำรโค-กระบือเพื่อเกษตรกร
ตำมพระรำชด�ำริ (ธคก.)
กรมปศุสัตว์
“ธนาคารโคและกระบือ ก็คือ การรวบรวมโคและกระบือ โดยมีบัญชี ควบคุม ดูแล รักษา แจกจ่าย
ให้ยืม เพื่อใช้ประโยชน์ในการเกษตร และเพิ่มปริมาณโคและกระบือ ตามหลักการของธนาคาร ธนาคาร
โคและกระบือ เป็นเรื่องใหม่ของโลกที่มีความจ�าเป็นเกิดขึ้น เพราะปัจจุบันมีความคิดแต่จะใช้เครื่องกลไก
เป็นเครื่องทุ่นแรงในกิจการเกษตร แต่เมื่อราคาน�้ามันเชื้อเพลิง แพงขึ้นความก้าวหน้าในการใช้เครื่องกลไก
เสียไป จ�าเป็นต้องหันมาพึ่งแรงงานจากสัตว์ที่เคย ใช้อยู่ก่อน เมื่อหันกลับมาก็ปรากฏว่ามีปัญหามาก
เพราะชาวนาไม่มีเงินซื้อโคและกระบือมาเลี้ยงเพื่อใช้งาน
ธนาคารโคและกระบือ พอจะอนุโลมใช้ได้เหมือนกับธนาคารที่ด�าเนินการเกี่ยวกับการเงิน เพราะโดย
ความหมายทั่วไป ธนาคารก็ด�าเนินกิจการเกี่ยวกับสิ่งมีค่ามีประโยชน์ การตั้งธนาคาร โคและกระบือก็มิใช่ว่า
ตั้งโรงขึ้นมาเก็บโคหรือกระบือ เพียงแต่มีศูนย์กลางขึ้นมา เช่น อาจจัดให้กรมปศุสัตว์เป็นศูนย์รวม ใครจะ
สมทบธนาคารโคและกระบือ ก็ไม่จ�าเป็นต้องน�าโคหรือกระบือ ไปมอบให้ อาจบริจาคในรูปของเงิน...”
พระบรมราโชวาทที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ
พระราชทานแก่สมาชิกกลุ่มเกษตรกรทั่วประเทศ
ณ บริเวณโครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา
เมื่อวันพืชมงคล ๑๔ พฤษภาคม ๒๕๒๓
เกี่ยวกับโครงการธนาคารโคและกระบือตามพระราชด�าริ
ควำมเป็นมำ
ด้วยในการเสด็จพระราชด�าเนินออกตรวจเยี่ยมราษฎรเมื่อเดือน มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๒๒ ของพระบาทสมเด็จ
พระเจ้าอยู่หัว ได้ทรงทราบว่ามีราษฎรผู้ยากจนในพื้นที่โครงการพัฒนาพื้นที่ราบเชิงเขา จังหวัดปราจีนบุรี ตามพระราชด�าริ
จ�านวนมากต้องเช่าโค-กระบือไว้ใช้แรงงาน ในราคาแพงมาก และบางครั้งเมื่อจ�าหน่ายผลผลิตทางการเกษตรแล้วก็แทบ
ไม่เหลืออะไรเลย เพราะเงินที่ได้ต้องจ่ายเป็นค่าเช่าโค-กระบือเกือบหมด จึงทรงมีพระราชด�าริ ให้กรมปศุสัตว์จัดตั้ง
ธนาคารโค-กระบือขึ้นในปี พ.ศ. ๒๕๒๒ เพื่อช่วยเหลือเกษตรกรผู้ยากจนได้มีโอกาสมีโค-กระบือไว้ใช้แรงงานเป็นของ
ตัวเอง โดยการเช่าหรือเช่าซื้อหรือวิธีการอื่นใด ในราคาที่ถูกจากส่วนราชการ องค์กร หรือเอกชน ฯลฯ
ดังนั้น กรมปศุสัตว์จึงได้ด�าเนินการจัดท�าโครงการดังกล่าวขึ้น โดยใช้กระบือของกรมปศุสัตว์จ�านวน ๒๘๐ ตัว
น�าไปให้การช่วยเหลือเกษตรกรผู้ยากจนในพื้นที่โครงการพัฒนาพื้นที่ราบเชิงเขา จังหวัดปราจีนบุรี ตามพระราชด�าริ
ในท้องที่อ�าเภอสระแก้ว และอ�าเภอวัฒนานคร จังหวัดปราจีนบุรี (ในขณะนั้น) เป็นครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๒ โดยการให้
เช่าซื้อและผ่อนส่งใช้ให้หมดภายใน ๓ ปี และกรมปศุสัตว์ได้รับการอนุมัติจากกระทรวงการคลังให้ด�าเนินการดังกล่าวได้
92 ๑๖ ปี สมาคมอนุรักษ์และพัฒนาควายไทย
กับการมีส่วนร่วมอนุรักษ์พัฒนาควายไทยและเครือข่ายคนรักควาย
