Page 91 -
P. 91
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ประวัติประเพณีวิ่งควำย
ข้อมูลจาก องค์การบริหารส่วนจังหวัดชลบุรี
ประเพณีวิ่งควายมีอยู่แห่งเดียวในประเทศไทย เป็นประเพณี
เอกลักษณ์ประจ�าท้องถิ่นของจังหวัดชลบุรีมานานกว่า ๑๐๐ ปี จัดขึ้นโดยมี
วัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมประเพณีอันดีงาม และส่งเสริมการท่องเที่ยวของจังหวัด
ชลบุรีโดยจะจัดงานในวันขึ้น ๑๔ ค�่า เดือน ๑๑ หรือก่อนวันออกพรรษา ๑ วัน
เพื่อรอคอยเวลาที่ผลผลิตจะตกดอกออกรวง และให้คนกับควายได้มีโอกาส
พักผ่อนหลังจากตรากตร�างานในท้องนามายาวนาน นอกจากนี้ประเพณี
วิ่งควาย ยังเป็นการแสดงความกตัญญูรู้คุณต่อควายที่เป็นสัตว์มีบุญคุณ
ต่อชาวนาและคนไทยว่ากันว่าถ้าปีใดไม่มีการวิ่งควาย ปีนั้นวัวควายจะเป็น
โรคระบาดล้มตายเป็นจ�านวนมาก หรือถ้าควายของใครเกิดเจ็บป่วยขึ้นมา
เจ้าของควายมักจะน�าควายของตนไปบนกับเทพารักษ์ โดยเมื่อหายเป็นปกติ
แล้วจะต้องน�าควายมาวิ่งแก้บนในวันงาน ชาวบ้านในอ�าเภอเมืองชลบุรีและ
อ�าเภอใกล้เคียง จะตื่นแต่เช้ามืดเพื่อน�าควายออกจากคอกมาอาบน�้าให้สะอาด
และแต่งตัวให้อย่างสวยงาม โดยเฉพาะอย่างยิ่งจะตกแต่งส่วนหัวตั้งแต่คอขึ้นไป
รวมทั้งสายสนตะพาย และปฏิกชโลมด้วยน�้ามันและเครื่องหอม ขนจะถูกถู
ด้วยแปลงสะอาดเป็นมันระยับไปทั้งตัว ส่วนเกวียนที่บรรทุกก็จะถูกตกแต่ง
อย่างสวยงามด้วยซุ้มทางมะพร้าว พร้อมกันนั้นก็จะน�าผลิตผลของตนบรรทุก
เกวียนมาขายให้ชาวบ้านร้านตลาดไปพร้อมๆ กัน เมื่อจะเริ่มพิธีวิ่งควาย
คณะกรรมการจะจัดเครื่องเซ่น ซึ่งประกอบด้วยอาหาร คาวหวาน ใส่กระทงใบตอง
อย่างละเล็กละน้อยวางบนโต๊ะซึ่งปูด้วยผ้าขาว ตั้งวางไว้กลางแจ้ง จุดธูปเทียนและกล่าวค�าอัญเชิญเทวดา
และภูตผีปีศาจที่เร่ร่อน ให้มากินเครื่องเซ่นไหว้ เพื่อขอให้ช่วยคุ้มครองผู้คนและสัตว์เลี้ยงในหมู่บ้านของตน ให้ประสบ
แต่ความสุขในชีวิตและการงานอาชีพตลอดปี หลังจากนั้นขบวนแห่ควายที่ตกแต่งอย่างสวยงามจะตั้งขบวนเคลื่อนตัว
ไปที่เมืองชลบุรี และมาหยุดชุมนุมควายกันที่ลานกว้างของวัดใหญ่อินทาราม เพื่อจะเริ่มพิธีประกวดควาย ซึ่งมีทั้ง
การประกวดสุขภาพ ควายแข็งแรง ควายงาม ที่เป็นคุณลักษณะของการประกวดวิ่งควายที่แข่งขันกัน เมื่อตัวใดชนะ
เจ้าของจะได้ถ้วยรางวัลพร้อมเงินรางวัลเป็นเกียรติยศและก�าลังใจ ส่วนการแข่งขันวิ่งควายจะมีทั้ง รุ่นจิ๋ว รุ่นเล็ก
รุ่นใหญ่ ซึ่งผู้ที่จะขึ้นขี่ควายนั้น นิยมใช้เด็กหนุ่ม หรือเด็กชายอายุตั้งแต่ ๑๐ ขวบขึ้นไป มีระยะทางวิ่งประมาณ
๑๐๐ เมตร ท่ามกลางกองเชียร์ที่คอยส่งเสียงเชียร์ และลุ้นกันอย่างสนุกสนาน โดยเฉพาะตอนที่คนขี่ตกหลังควาย
จะได้รับเสียงเฮมากเป็นพิเศษ
กับการมีส่วนร่วมอนุรักษ์พัฒนาควายไทยและเครือข่ายคนรักควาย 89
๑๖ ปี สมาคมอนุรักษ์และพัฒนาควายไทย
