Page 7 -
P. 7
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
บทสรุปผู้บริหาร
เพื่อศึกษาแนวทางการจัดตั้งองค์กรชุมชนในรูปแบบสหกรณ์ที่สามารถเสริมสร้างสมรรถนะให้แก่เกษตรกรผู้
เลี้ยงปลานิล กําหนดเลือกศึกษาการดําเนินงานของสหกรณ์ผู้เลี้ยงปลานิลสองแห่ง คือ สหกรณ์ประมงพาน จํากัด และ
สหกรณ์ผู้เพาะเลี้ยงและแปรรูปสัตว์นํ้านครนายก จํากัด เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา ประกอบด้วย การศึกษาพัฒนาการ
ของสหกรณ์ สภาวะเศรษฐกิจและสังคมของสมาชิก สภาพกายภาพของพื้นที่ที่ศึกษา การผลิตและการตลาดของ
สมาชิกผู้เลี้ยงปลานิล ความสนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐ ปัญหาและอุปสรรคในการเลี้ยงปลานิล ตามมาด้วยการ
วิเคราะห์ผลการดําเนินงานของสหกรณ์ ประกอบด้วย จุดเด่น-จุดด้อย-โอกาส-อุปสรรค ของแต่ละสหกรณ์ กลยุทธ์ที่
ควรใช้ในการพัฒนาสหกรณ์ สภาวะแวดล้อม-สิ่งที่มีอยู่-กระบวนการ-ผลลัพธ์ เพื่อประกอบการกําหนดแนวทางการ
พัฒนาสหกรณ์ การมีส่วนร่วมของสมาชิก และแนวคิดระบบนิเวศวิธีที่เกี่ยวข้องกับการเพาะเลี้ยงสัตว์นํ้าของสมาชิก
สหกรณ์ จบลงด้วยการระบุปัจจัยที่มีผลต่อการดําเนินงานของสหกรณ์ และ เสนอแนวทางการพัฒนาสหกรณ์เพื่อ
เสริมสร้างสมรรถนะของผู้เลี้ยงปลานิล
ในการศึกษาหลังจากทบทวนเอกสารที่เกี่ยวข้องแล้ว คณะวิจัยลงพื้นที่สํารวจขั้นต้นในแต่ละพื้นที่ที่ศึกษา เพื่อ
รวบรวมข้อมูล พัฒนาการของสหกรณ์ และ สภาพกายภาพของพื้นที่ที่ศึกษา โดยการจัดประชุม Focus group และ
สัมภาษณ์เชิงลึกผู้นํา/กรรมการสหกรณ์ สมาชิกบางราย เจ้าหน้าที่ของหน่วยงานภาครัฐรวมทั้งองค์การปกครองส่วน
ตําบล หลังจากนั้นได้ออกแบบสอบถามเพื่อสัมภาษณ์กรอกแบบสอบถามจากสมาชิกสหกรณ์ประมงพาน จํากัด 30
ราย และ สหกรณ์ผู้เพาะเลี้ยงและแปรรูปสัตว์นํ้านครนายก จํากัด 37 ราย เนื่องจากมีรูปแบบการเลี้ยงที่หลากหลาย
รวบรวมข้อมูลสภาวะเศรษฐกิจ การเข้าเป็นสมาชิกสหกรณ์ การผลิต การตลาด ความสนับสนุนจากหน่วยงานของรัฐ
ปัญหาและอุปสรรคของการเลี้ยงปลานิล นํามาประมวลผล และกลับไปจัดประชุมเชิงชุมชนในแต่ละพื้นที่ เพื่อเสนอผล
การศึกษาขั้นต้น และหารือประเด็นที่เกี่ยวข้องกับจุดเด่น-จุดด้อย-โอกาส-อุปสรรค ของแต่ละสหกรณ์ กลยุทธ์ที่ควรใช้
ในการพัฒนาสหกรณ์ สภาวะแวดล้อม-สิ่งที่มีอยู่-กระบวนการ-ผลลัพธ์ กับผู้เข้าประชุมซึ่งมีทั้งสมาชิกและเจ้าหน้าที่จาก
หน่วยงานที่เกี่ยวข้องในพื้นที่ พร้อมทั้งรวบรวมข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการมีส่วนร่วมของสมาชิก และแนวคิดระบบ
นิเวศวิธีที่เกี่ยวข้องกับการเพาะเลี้ยงสัตว์นํ้าของสมาชิกสหกรณ์ นํามาประมวลผล จัดประชุมเสนอผลการวิจัยใน
ส่วนกลาง โดยเชิญตัวแทนของแต่ละองค์กรชุมชนและเจ้าหน้าที่ในส่วนกลางที่เกี่ยวข้องเข้าร่วมประชุม
ผลการศึกษาของแต่ละสหกรณ์มีดังต่อไปนี้
สหกรณ์ประมงพาน จ ากัด
ในการรับสมาชิก สหกรณ์ประมงพาน จํากัด กําหนดไว้ว่าผู้สมัครต้องได้รับการรับรองจากกรรมการ
ดําเนินการฯ ที่เป็นตัวแทนพื้นที่ที่สมาชิกตั้งบ้านเรือนอยู่ ประเด็นนี้เป็นการคัดกรองสมาชิกขั้นต้น และผู้ที่สมัครเข้ามา
เป็นสมาชิกต้องเข้ารับการอบรมให้เข้าใจหลักการของสหกรณ์ฯ ทําให้สมาชิกได้มีโอกาสเข้าใจการเป็นเจ้าของสหกรณ์ฯ
ที่ต้องร่วมคิดร่วมทํางาน ทราบสิทธิและหน้าที่ของตน ส่งผลให้สมาชิกเข้ามามีบทบาทร่วมกิจกรรมกับสหกรณ์ฯ ทั้งเข้า
ร่วมประชุมและร่วมกิจกรรมอื่นๆสมํ่าเสมอ และมีโอกาสรับทราบและเข้ามามีส่วนร่วมแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับการ
ดําเนินงานของสหกรณ์ฯ
อนึ่ง การที่สมาชิกสหกรณ์ฯ เป็นเจ้าของพื้นที่เลี้ยงปลานิล ส่งผลให้สามารถลงทุนพัฒนาการเลี้ยงปลานิลได้
เต็มที่ ช่วยให้การเลี้ยงปลานิลของสมาชิกในพื้นที่นี้ประสบความสําเร็จ เลี้ยงได้ผลดี ทํารายได้สูง ส่งผลให้สมาชิกสนใจ
เข้าร่วมกิจกรรมของสหกรณ์ฯ
การที่สมาชิกมีส่วนร่วมคิดร่วมทําและมีความรู้สึกเป็นเจ้าของสหกรณ์ฯ เป็นปัจจัยหนึ่งที่ทําให้สหกรณ์ประมง
พาน จํากัด ประสบความสําเร็จ
vii
